Son yıllarda akciğer kanseri araştırmalarında önemli ilerlemeler kaydedildi. Genetik testlerin gelişmesi, hastaların tedaviye daha iyi yanıt vermesini sağlayacak kişiselleştirilmiş tedavi yaklaşımlarının geliştirilmesine olanak sağlamıştır. Ayrıca erken tanı yöntemlerinin gelişmesi ve tarama programlarının yaygınlaşmasıyla birlikte hastalığın başlangıç aşamasında tespit edilip tedavi edilebilme olanağı da artıyor.
Akciğer kanseri nedir?
Akciğer kanseri, akciğerlerde (genellikle bronşlar ve bronşiyollerde) başlayan ve oradan diğer dokulara yayılan bir kanser türüdür. Akciğer kanseri hücrelerin kontrolsüz büyümesi ve çoğalması sonucu ortaya çıkar. Bu hücreler normal akciğer dokusunun yerini alarak onun fonksiyonunu bozar. Akciğer kanseri çeşitli türlere ayrılabilir; en yaygın olanları; küçük hücreli akciğer kanseri ve küçük hücreli olmayan akciğer kanseri.
Tedavi seçenekleri kanserin türüne, evresine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Cerrahi, radyasyon tedavisi, kemoterapi, hedefe yönelik ilaçlar ve immünoterapi gibi yöntemlerin biri veya birkaçı kullanılabilir.
Akciğer kanserine ne sebep olur?
Akciğer kanseri sıklıkla sigara içmek gibi zararlı alışkanlıklarla ilişkilendirilse de sigara içmeyenlerde de ortaya çıkabilir. Ancak sigara içimi, pasif içicilik, hava kirliliği, radyasyona maruz kalma, genetik faktörler ve bazı mesleki maruziyetler gibi çeşitli risk faktörleri akciğer kanserinin gelişiminde rol oynamaktadır. Akciğer kanserinin nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
- Akciğer kanserine yakalanma riskini artıran en önemli faktör sigaradır. Sigara içenlerin akciğer kanserine yakalanma olasılığı sigara içmeyenlere göre çok daha yüksektir.
- Puro, pipo ve nargile gibi diğer tütün ürünleri de akciğer kanseri riskini artırabilir.
- Hava kirliliği, endüstriyel maruziyetler (asbest, arsenik, radyasyon gibi), evdeki radon gazı gibi çeşitli çevresel faktörler akciğer kanseri riskini artırabilir.
- Ailesinde akciğer kanseri öyküsü olan kişilerin bu kansere yakalanma olasılığı daha yüksek olabilir.
- Asbest, arsenik, nikel, kromat, gaz ve duman gibi bazı maddeler meslek hastalıkları ve kanser riskini arttırabilmektedir.
Akciğer kanserinin belirtileri nelerdir?
Akciğer kanseri semptomlar ortaya çıkmadan önce ilerleyebilir ve sıklıkla ileri evrelerde teşhis edilir. Nefes almada zorluk, kronik öksürük, kanlı öksürük, kilo kaybı ve göğüs ağrısı gibi belirtiler genellikle hastalığın ileri evrelerinde ortaya çıkar. Ancak bu semptomlar diğer solunum rahatsızlıklarıyla da ilişkili olabildiği için tanı sıklıkla ileri görüntüleme teknikleri ve biyopsi gerektirir. Akciğer kanseri genellikle kadınlarda erkeklere göre daha az görülür. Ancak kadınlarda akciğer kanserinin belirtileri genel olarak erkeklerdekine benzer.
Akciğer kanserinin belirtileri şunlardır:
- Uzun süreli öksürük, özellikle sigara içenlerde veya akciğer kanseri riski taşıyanlarda yaygın bir semptomdur.
- Özellikle öksürürken ortaya çıkan kanlı veya pas rengi balgam, akciğer kanserinin habercisidir.
- Nefes darlığı, hırıltı veya nefes darlığı, göğüs ağrısı ve göğüste sıkışma hissi gibi solunum sorunları akciğer kanserinin belirtileri olabilir.
- Akciğer kanseri ses tellerini veya çevresindeki yapıları etkileyerek ses kısıklığına neden olabilir.
- Özellikle akciğer kanseri olan kişilerde tekrarlayan veya uzun süreli akciğer enfeksiyonları ortaya çıkabilir.
- Ani kilo kaybı, iştahsızlık ve yorgunluk gibi belirtiler akciğer kanseriyle ilişkili olabilir.
- Akciğer kanseri ilerledikçe kanser hücreleri kemiklere yayılabilir ve kemik ağrısına neden olabilir.
- Akciğer kanseri beyne metastaz yaparak baş ağrılarına, baş dönmesine, denge kaybına, hafıza kaybına ve diğer nörolojik semptomlara neden olabilir.
Evre 4 akciğer kanseri, kanserin vücuda yayıldığı ve diğer organlara metastaz yaptığı aşamadır. Bu aşamada semptomlar genellikle daha şiddetlidir ve kanserin ilerlemiş olduğunu gösterir. Evre 4 akciğer kanserinin belirtileri şu şekildedir:
- Nefes almada zorluk (nefes darlığı) 4. aşamada daha yaygın hale gelir.
- Kronik öksürük kötüleşebilir ve balgamda kan çıkma ihtimalini artırabilir.
- Akciğer kanseri yayıldıkça kemiklere, lenf düğümlerine, karaciğere veya beyne metastaz yapabilir. Bu durumda sıklıkla kemik ağrıları, sırt ağrıları ya da baş ağrıları ortaya çıkabilir.
- İştahsızlık, kilo kaybı ve genel halsizlik yaygın görülen semptomlardır. Kanser vücudun enerji ve besin kaynaklarını tüketir ve bu da kilo kaybına yol açabilir.
- Kanser karaciğere metastaz yaparsa sarılık belirtileri ortaya çıkabilir. Sarılık, ciltte ve gözlerde sarımsı bir renk değişikliği olarak kendini gösterir.
- Kanser beyne metastaz yaparsa baş ağrıları, baş dönmesi, denge kaybı, unutkanlık ve diğer nörolojik belirtiler ortaya çıkabilir.
Akciğer kanserinin erken belirtileri nelerdir?
Akciğer kanserinin erken belirtileri sıklıkla diğer solunum rahatsızlıklarına benzer ve bu nedenle gözden kaçabilir. Akciğer kanserinin dikkat edilmesi gereken erken belirtileri şunlardır:
- 2 haftadan uzun süren kuruluk veya öksürük akciğer kanserinin erken belirtisi olabilir.
- Ayrıca kan veya kanlı balgam öksürdüğünü de fark edebilirsiniz. Balgamınızda kan veya kan pıhtıları fark ederseniz hemen bir doktora görünmeniz önemlidir.
- Özellikle egzersiz veya normal aktiviteler sırasında nefes darlığı yaşıyorsanız, bu akciğer kanserinin bir işareti olabilir.
- Nefes alırken veya öksürürken göğüsteki keskin veya donuk ağrı daha da kötüleşebilir.
- Fısıltılı veya boğuk bir ses, ses tellerinin yakınında bir tümör olduğunu gösterebilir.
- Sürekli yorgun ve bitkin hissetmek, bilinmeyen bir nedenden dolayı iştahsızlık ve kilo kaybı, zatürre veya bronşit gibi tekrarlayan solunum yolu enfeksiyonları akciğer kanserinin belirtileri olabilir.
Akciğer kanseri riskli midir?
Dünya Sağlık Örgütü'ne göre akciğer kanseri dünyada en sık görülen kanser türüdür ve her yıl yaklaşık 2,2 milyon kişinin ölümüne neden olmaktadır. Akciğer kanseri riski, sigara içmek, pasif içicilik, radon gazına maruz kalmak, asbest ve diğer kanserojenlere maruz kalmak, ailede akciğer kanseri öyküsü ve kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) gibi bir dizi faktöre bağlıdır.
Bu bilgiler yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tıbbi bir sorunuz varsa doktorunuza danışmanız önemlidir.