1 Aralık ne günü? Dünya AIDS ile Mücadele Günü nedir? HIV ve AIDS ne demek?

1 Aralık Dünya AIDS ile Savaşım Günü kapsamında çeşitli etkinliklerde bilgilendirmeler gerçekleştiriliyor. Sıhhat Bakanlığı da HIV ve AIDS’e ilişkin bilinmesi gerekenleri ve olay durumları ile ilgili bilgileri paylaşmıştı. İşte o bilgilendirmede yer edinen içerikler…

HIV VE AIDS NEDİR?

HIV (İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü), direkt bağışıklık sistemine zarar veren bir virüs olup bu virüsü taşıyan insanoğlu “HIV pozitif” olarak adlandırılır. HIV, vücut direncini azaltarak insanların kolayca hasta olmasına niçin olur. AIDS (Edinilmiş Bağışıklık Yetersizliği Sendromu) ise HIV virüsünün bağışıklık sistemini zayıflatmasından sonrasında ortaya çıkan hastalık hâlidir.

HIV NASIL BULAŞIR?

HIV enfeksiyonu, ilk kere ortaya çıkmış olduğu 1980’li yıllardan bu yana tüm dünyada artarak yayılmaya devam etmektedir. HIV enfeksiyonu, korunmasız her türlü cinsel temas, ortak enjektörlerle damar içi madde kullanımı ve enfekte kan ve kan ürünlerinin verilmesiyle ya da anneden bebeğe gebelik döneminde, doğum esnasında yada doğum sonrasında emzirmeyle bulaşabilmektedir. Bulaşma yollarının çeşitliliğine bağlı olarak HIV enfeksiyonu tüm yaş gruplarında görülebilmektedir.

Günümüzde hastalığın tedavisinde mühim gelişmeler kaydedilmiş olup tedavi ile bulaştırıcılık önlenebilmekte ve enfeksiyonun anneden bebeğe geçişi engellenebilmektedir.

Birleşmiş Milletler HIV/AIDS Ortak Programı (UNAIDS) 2019 yılı raporuna nazaran; dünyada HIV epidemisinin başlangıcından bu yana 74.9 milyon şahıs HIV ile enfekte olmuş, 32 milyon şahıs ise AIDS ile ilişkili hastalıklar sebebi ile yaşamını yitirmiştir.

2018 yılı içinde tüm dünyada 37.9 milyon HIV ile yaşayan kişinin bulunmuş olduğu, 1.7 milyon kişinin HIV ile yeni enfekte olduğu, 770 000 kişinin ise AIDS-ilişkili hastalıklar sebebi ile öldüğü belirtilmektedir. Ek olarak bu raporda Dünya genelinde ortalama 8.1 milyon HIV ile yaşayan kişinin ise HIV durumunu bilmediği belirtilmektedir.

UNAIDS 2019 Raporu’na nazaran Batı/Merkez Avrupa ve Şimal ABD Bölgesi’nde son 10 yılda yeni HIV enfeksiyonu sayısında azalmanın olduğu sadece ülkemizi çevreleyen Doğu Avrupa ve Merkez Asya Bölgesi ile Orta Doğu ve Şimal Afrika Bölgelerinde yeni HIV enfeksiyonlarında artışın olduğu belirtilmektedir.

Ülkemiz HIV/AIDS açısından hastalığın azca çoğunlukla görüldüğü ülkeler içinde yer almakla beraber son yıllarda olay sayılarında artış izlenmektedir.

Vatanımızda, ilk vakanın görüldüğü 1985 yılından 10 Kasım 2019 geçmişine kadar doğrulama testi pozitif tespit edilerek bildirimi meydana getirilen 22,345 HIV(+) şahıs ve 1864 AIDS vakası mevcuttur. Vakaların % 80,4’ü adam, % 19,6’sı hanım olup % 15,5’i yabancı uyruklu kişilerden oluşmaktadır. Vakaların en fazla görüldüğü yaş grubu 25-29 ve 30-34 yaş grubudur.

Bulaş yoluna nazaran dağılıma bakıldığında, vatanımızda bildirimi meydana getirilen vakaların % 50,4’ünde bulaş yolu bildirilmemiştir. Bulaş yolu bildirilen vakalar içinde cinsel yolla bulaş %98.0, damar içi madde kullanımı yöntemiyle bulaş %2,3 ve anneden bebeğe geçiş ise %1,5’dir.

HIV enfeksiyonu önlenebilir bir hastalıktır ve korunma önlemleri tedaviden oldukça daha etkili ve ucuzdur. En sık görülen bulaşma yolunun cinsel temas olması sebebi ile tek eşliliğin yanı sıra, riskli cinsel temasta doğru kondom kullanımı hastalığın cinsel yolla bulaşmasına karşı en güvenli ve kolay korunma yoludur. Şüpheli durumlarda ise zaman kaybetmeden bir sıhhat kuruluşuna müracaat ederek kontrol yaptırmak gerekir.

HIV enfeksiyonu, HIV pozitif kişilerle aynı iş yerinde çalışmakla, aynı okulda okumakla, aynı ortamda bulunmakla, ortak çatal kaşık kullanmakla; dokunmak ve tokalaşmakla; telefon, kitap, defter şeklinde araçlar ile duş-banyo alanlarını, havuzları, tuvaletleri ortak kullanmakla, böcek ısırması ve sinek sokması ile bulaşmaz.

Günümüzde, erken dönemde ilaç tedavisine süregelen HIV pozitif kişiler, uzunca bir süre hastalık oluşmadan yaşamlarını sürdürebilmektedirler.