Ama yas olmayacak. Ağlamıyorsun, yas içinde yaşıyorsun. Bununla yaşamak bize zarar vermez. Tülün arkasına bakıp, bakmaya ve hatırlamaya katlanamadığımızı taşıyabileceğiz. Peki nasıl olacak? Önce taş duvarlara, kalaslara, taşa ve toprağa yazabiliriz; Acının geçiciliği yasadır ve değiştirilemez. Bu onun doğasıdır. Acıdan kurtulmak kötü değil. Yıkım üstüne yıkım unutulmamalı ve unutmadan ve aynı zamanda hayatı akışına bırakabiliriz.
Şifa unutmak değildir. Şifa sadece ileriye bakmakla ilgili değildir. İyileşmek, hareketsiz durmak demek değildir. Tüm bu ağrı doğal olarak ve muhtemelen uzun, çok uzun bir süre için rahatlayacaktır. Ve biz bu rahatlamaya şifa diyeceğiz. Psikolojik destek ekipleri uzun süre sahada olacak. Yardım almayı öğreneceğiz. Travma geçirdiğimiz anılarımıza bakıp psikolojik destek alarak direnebileceğimiz bir döneme geleceğiz.
Kolektif hafızamız balık gibi olsa da bu sefer bunca kayıtla kendimizi koruma sorumluluğunu üstleneceğiz. Ders alarak ve unutmadan elbette kendimize gerçek cennetler yaratacağız. Bırakmadığımız öfke bile sona erecek. Öfkeye ihtiyaç duymadan daha korunaklı bir hayat kuracağız. Akılla, zekayla ve işlevsel kararlarla ve tabii ki doğanın kurallarını da dikkate alarak iyileşeceğiz. Bu ağrı nasıl geçer? bilimle, akılla, derslerle, işbirliğiyle… Ve tabii ki geçmişten ders almak, şimdi doğru eylemleri seçmek ve geleceği daha güvenli inşa etmek…
Yenilenirken hasret ve yas hep bize eşlik edecek. Bu mimariye, sanata ve şarkılara yansıyacaktır. Gelecek neslin sorusu “Acı geçtiğinde nasıl geçer?” olmayacak. Güçlü şehirler kuran çocuklar, ‘nasıl daha az acı üretebiliriz, acı çekmemek için dikkatimiz nerede olmalı?’ sorusuyla uyuyacaklar. Acının kaynağına bakma konusunda bizden daha iyi olacaklarını düşünüyorum. Bir şeye sahip olduğunuzda, bunun hakkında konuşmak istemeyeceklerdir. Çünkü yıllardır sadece acılarımızı anlatan destanlar yazıp anlatıyoruz. O kadar çok konuşuyoruz ki harekete geçmeye zaman bulamıyoruz. Ve hatta bir teoriye göre, bir şey hakkında çok fazla konuştuğunuzda beyin tatmin olur ve hatta bittiğini düşünür.
Örneğin yaraları bölmek yerine önce sarmak bu ağrıların hepsini giderir. Gençler bunu biliyor ve ben onları – oğlum ve kızım da dahil – sahaya çok yakın bir yerde hiç düşünmeden koşarken gördüm. Partilerin, statülerin, ırkların ve ideolojilerin üzerinde çalıştıklarını görünce geleceğe dair umudum arttı. Kimin ne olduğu pek umurlarında değildi. Sevgili gençler, sahada acı çeken ama aynı zamanda acı çekenlerle daha fazla imza atacaklar. Acı çektiğimizde hepimiz aynı yaştayız. Acı bir toplumdaki hiyerarşiyi devirerek hepimizi hizaya sokar.
