Ne yiyeceğimizi şaşırdık. Her şey o denli kirlendi ki, herhangi bir besin ürünü çözümleme edildiğinde kesinlikle sıhhat riski içeren bir kimyasalla karşı karşıya kalıyoruz. Çikolatada yaşananları duymuşsunuzdur. ABD’de raflardan alınıp çözümleme edilen 28 bitter çikolatanın hepsinde kurşun ve kadmiyum tespit edildi. Bazı örneklerde saptanan oranların oldukça yüksek olduğu açıklandı. Araştırmaya bakılırsa incelenen ürünlerden 23’ünden günde 30 gram yiyen bir erişkin, kurşun ve kadmiyumdan minimum birini zararı dokunan seviyede tüketmiş oluyor. Öteki taraftan, besin mühendisi akademisyen Bülent Şık, çikolatalara yönelik bir araştırma yürüttüğünü ve devletimizde satılan yüzde 60 oranında kakao içeren bir bitter çikolatayı incelediğinde, devasa yükseklikte düzeyde kurşun, arsenik ve kadmiyum saptadığını deklare etti. Doğrusu tehdit yalnız ABD ile sınırı olan değil. Hatta yalnız çikolatayla da sınırı olan kalmıyor. Kakaonun kullanıldığı tüm besin ürünlerinde -evde yapılanlar da dâhil- ağır metal riskiyle karşı karşıyayız. ABD’deki çalışmanın dikkatleri çeken yanı; ürünlerdeki kakao oranı arttıkça, ağır metal konsantrasyonun da artması. Şundan dolayı mesele, kakaonun yetiştirildiği bölgeden kaynaklanıyor. Kakaonun geldiği bölgedeki ağır metal kirliliği, önünde sonunda ürüne de yansıyor. Maalesef endüstriyel kirlilik şişedeki cin şeklinde. Bir kez çıkmış oldu mu geri dönüşü olmuyor. Hatta araştırma, “organik” etiketiyle satılan birçok çikolatanın bile kurşun ve kadmiyum oranının diğerlerine oranla daha yüksek bulunduğunu gösteriyor.
LİMİT DEĞERLERİN ÜZERİNDE KURŞUN
Doğal ağır metaller söz mevzusu olduğunda tek çekince, çikolata değil. Sözgelişi, “daha azca kurşun ve kadmiyum ihtiva eder”diye düşük kakaolu çikolata aldığımızda da bu kez, süt ya da fındıktaki ağır metal riskiyle karşı karşıyayız. Zira, Türkiye’nin çeşitli bölgelerindeki sütlere yönelik meydana getirilen ve sütte limit değerlerin üstünde kurşun saptandığını gösteren birçok emek harcama var. Keza fındık için de aynı durum söz mevzusu. Sözgelişi Trabzon’daki bir fındık bahçesinden alınan örnekte, fındık içinin limit değerden 66 kat yüksek kurşun ihtiva ettiği saptanmış. Ve bu emek harcamalar, karayoluna yakın bölgedeki ziraat ürünlerinde bilhassa kurşun konsantrasyonunun yüksekliğine işaret ediyor. Aslına bakarsan büyükşehirlerde trafiğin yoğun olduğu alanlarda nefes almak bile, ciddi oranda kurşun maruziyeti sebebi. Bir de buna besin ile maruziyet eklendiğinde çekince daha da artıyor. Ve o çekince oldukça ciddi. Şundan dolayı zehirli ağır metaller; sinirlere ve kemiklere zarar veriyor, mühim enzim gruplarının fonksiyonlarını bloke ediyor ve kansere niçin oluyor. Bilhassa kuşun, başta çocuklar olmak suretiyle halk sağlığı açısından kaygı yaratan bir ağır metal. Kurşunun vücuttaki ana hedefi, sinir sistemi. Vücutta biriktikçe zekâ geriliği, duyu ve motor sinir iletim hızında yavaşlama, saldırgan ve anti toplumsal davranışlar, bellek kaybı, öğrenme sorunları şeklinde nörolojik hasarlara niçin oluyor. Maalesef birikim de nesilden nesile sürüyor şundan dolayı, annenin maruz kalmış olduğu kurşun, bebeğe sirayet ediyor. Kurşun kirliliğine yönelik en kırılgan grupta yer edinen çocuklarımızı koruyabilmek için ağır metal risklerinden olabildiğince uzak durmamız gerekiyor. Doğal çikolata araştırmaları, bunun ne aşama zor bulunduğunun kanıtı durumunda. Gıdadan kozmetiğe, içme suyundan pişirme tencereleri ve oyuncaklara varana kadar her yanımız, ağır metal tehdidiyle sarılmış halde. Bu şekilde bir ortamda herhangi bir gıdadan kaçınmaktan ziyade, denetim ve analizlerin artırılması için kamuoyu oluşturmak daha akılcı bir yol şeklinde görünüyor.
