Tanımlamak gerekirse kalp üfürümleri, stetoskop adı verilen muayene aletleriyle yapılan muayene ve kalbin dinlenmesi sırasında duyulan anormal seslerdir. Ancak bazı teşhislere bu seslerin şiddeti ve kalitesi gibi detaylı bilgilerle ulaşılabilmektedir. Tüm kalp üfürümleri bir hastalık belirtisi değildir ve üfürüm olmadan da kalp hastalığı olabilir. Doğuştan ya da sonradan kazanılan birçok kalp hastalığında muayenede üfürüm duyulabilir. Kalp üfürümleri, temelde hastalık belirtisi olmayan masum üfürüm olarak adlandırılan bir bulgu olabileceği gibi, bazen büyük bir hastalığın ilk belirtilerinden biri de olabilir. Bu nedenle kalp üfürümlerinin anlaşılır olması için iki ayrı grupta değerlendirilmesi gerekir: 1. Masum üfürümler: Bu tür sesleri saptamak için duyulan seslerin şiddeti zamanlama ve çeşitli faktörlerle artıp artmadığı belirlenebilir. Bu sesler kalp hastalığının bir belirtisi olmayıp bazen fizyolojik olarak ortaya çıkabileceği gibi bazen de kalp dışı bir hastalığın neden olduğu çeşitli mekanizmalar ile duyulabilmektedir. 2. Patolojik veya hastalığa bağlı kalp üfürümleri: Bu tür kalp üfürümleri, kalp içi yapılar, kapakçıklar veya büyük damar hastalığı ile ilgili hastalıklar sırasında ortaya çıkar.
En sık görülen majör hastalıklar kalp delikleri (VSD, ASD, PDA, AVSD gibi), kalp kapağı hastalıkları (kalp kapağı darlığı veya yetersizliği gibi), büyük damar hastalıkları (doğuştan damar anomalileri veya darlıkları gibi). Günümüzde kalp üfürümleri saptandıktan sonra ileri testler yapılarak doğru tanıya ulaşmak tercih edilmektedir. Bu amaçla en sık kullanılan tanı araçları EKG, ekokardiyografi gibi hastaya yan etki yapmayan testlerdir. Çocuk doktorlarının muayene sonuçları, hangi hastaların ileri tetkiklere tabi tutulması gerektiğine karar vermede yardımcı olur. Kalp üfürümlerinin şiddeti bazen hastalıkla orantılı olarak artar ve bazen yüksek ses hafif bir hastalıkla ilişkilendirilebilir (küçük bir VSD deliği gibi). Bu noktada kalpte duyulan ses veya üfürüm ile hastalığın ciddiyetini belirlemenin yanlış olduğu şeklinde yorumlanabilir. Bu nedenle sıklıkla ekokardiyografi adı verilen ultrason yöntemleri kullanılmaktadır. Bu değerlendirmeden sonra kesin tanıya ulaşılabilir.
Kalp üfürümleri ve diğer kalp sesleriyle ilgili bilinmesi ve hatırlanması gereken en önemli şey, kalp üfürümünün olmamasının kalp hastalığı olmadığı anlamına gelmediğidir. Bazı hastalıkların kalpte üfürüm olmadan sessizce ilerlediği bilinmektedir. Bazı durumlarda kalpte üfürüm duyulduğunda hastalık ilerlemektedir ve tedaviye yanıt verme olasılığı azalmaktadır. Prof.Dr.Ayhan Çevik, ”Kalp üfürümleri olan çocuklarımızda bu seslerin öncelikle bir hastalık belirtisi mi yoksa fizyolojik bir durumun göstergesi mi olduğunun belirlenmesi ve gerekirse ekokardiyografi gibi tanı araçlarının kullanılması önerilir. Çocuk doktorları tarafından yapılan değerlendirmeye bağlı olarak gerekli ileri araştırmalar yapılabilir: sesler ve kalp üfürümleri doğası gereği masumsa, yani bunlar hastalık belirtisi değilse, takip ve sürekli kontroller gerekli değildir. Hastalığa bağlı üfürümlerin tedavisi, bu anormal seslerin nedeninin tedavi edilmesiyle yapılır.
