Deprem felaketinin ülkemizde yarattığı derin üzüntü ve stres için neler yapılabileceğine değinen psikolog İrem Naz Kırmızı, depremin çocuklar üzerinde ne gibi etkileri olabileceğini ve ailelere ne gibi sorumluluklar düştüğünü anlattı.
İnsan psikolojisi üzerinde de yıkıcı bir etkisi vardır.
Her doğal afet gibi depremlerin de insan psikolojisi üzerinde yıkıcı etkisi olduğunu ve çocuklarının da bu süreçten olumsuz etkilenebileceğini kaydeden Psk. “Bu etkileri bilmek, tanımak ve yorumlamak, yarattığı psikolojik kaosla baş etmemizi kolaylaştıracaktır. İnsanlar her olaya farklı tepkiler verdiği gibi doğal afeti anlamlandırma sürecinde de farklılaşacaktır. Kaza anında oluşacak ilk şok etkisi sessiz ve içe dönük bir şekilde gerçekleşirken, bazıları bunu ağlayarak ve feryat ederek karşılayabilir.
Çocuklarınıza depremi anlatmayı unutmayın.
Çocukların bile bu süreçten olumsuz etkilenebileceğini belirten Psk. “Çocukların ekran maruziyetini azaltmak, birincide travma olmasa bile ikincil travmaya neden olmayın. Onunla bu durum hakkında fazla konuşma, resim gösterme. Tüm deprem haberleri manzaraları ve sesleri her yaş için uygun değildir. Mevcut olanı abartmadan açık ve bilgilendirici olmalısınız. Depremle ilgili sorularını dikkatle dinleyin ve yorum yapmadan cevaplamaya çalışın.
Fiziksel ihtiyaçlarını karşılamak bir öncelik olmalıdır.
Ps. İrem Naz Kırmızı, TSSB’si olan kişilerle başa çıkmak için şunları söyledi:
“Doğal bir afet sonrasında kişinin hissedebileceği duygular korku, öfke, suçluluk, çaresizlik, umutsuzluk veya donuk bir görüntü şeklinde olabilir. Kafanız karışabilir, zaman ve mekan arasında ayrım yapmakta zorlanabilirsiniz, neler olduğunu anlayabilir ve kararsız kalabilirsiniz. Fiziksel olarak gergin, yorgun, uyku güçlüğü, ağrılar, düzensiz kalp ritimleri, mide bulantısı ve iştah azalması olabilir. Sosyal hayatınızda huzursuzluk, güvensizlik, öfke, kontrol güçlüğü, terk edilmişlik hissi, yemek yerken ya da uyurken suçluluk duyma, aşırı suçlama, boşlukta hissetme gibi sorunlar yaşayabilirsiniz. Böyle bir durumda gördüğümüz insanların fiziksel ihtiyaçlarını karşılamak öncelik olmalıdır. Kişinin beslenme, barınma ve tıbbi ihtiyaçlarını karşıladıktan sonra kendini güvende hissetmesi gerekir. Hikayesini anlatmak istiyorsa, anlaşıldığını hissettirmek için dinleme yapılmalıdır ve sadece değil. Doğru kaynaklardan durumla ilgili doğru ve açıklayıcı bilgiler verilerek, güvenilir kaynaklardan geldiğini teyit ettiğimiz bilgiler, gerçeği gizlemeden, kafa karıştırmadan iletilmelidir. Kişiyi en yakın insani yardım kuruluşuna götürmek ve hayatta kalanlarla temas için zemin hazırlamaya yardımcı olmak gerekiyor.
Çocuklar depremden korkabilir
Çocukların yetişkinlerde olduğu gibi farklı tepkiler gösterdiğini belirten Psk, şunları kaydetti: Kırım şu bilgileri paylaştı:
“Çocuklar, bir felaketle karşılaştığınızda gösterdiğiniz tepkilerin aynısını gözlem yoluyla aktarırlar. Çocuğun depremden ne kadar etkilendiği yaşı ile alakalıdır. Okul çağı altındaki çocuklar, yetişkinler gibi duygu ve düşüncelerini ifade edemedikleri için altını ıslatma, parmak emme, geceleri uyumakta güçlük çekme, sizinle birlikte olma, sık sık sinirlenip ağlama, mide bulantısı-kusma gibi fiziksel belirtiler gösterebilirler. Depremi tekrar tekrar yaşamaktan korkabilirler.
Açık ve bilgilendirici olun
“Çocuğunuza depremin bir doğa olayı olduğunun anlatılması gerektiğine dikkat çeken Psk. “Korkmanın ve kabus görmenin, ağlamanın ve üzülmenin normal olduğunu açıklayın. Ülkemizde deprem oldu ve evimiz yıkıldı, bir süre evimizde kalamayacağız ama artık kaldığımız yer güvenli ve ben yanınızdayım, sizi bırakmayacağım. Bakın bu konuda birçok kişi bizi güvende tutmak ve insanlara yardımcı olmak için çalışıyor.” Eldekileri abartmadan açık ve bilgilendirici olmalısınız.Onların deprem sorularını dikkatle dinleyin ve atlamadan cevaplamaya çalışın. başkalarına açıklayın ve ilgi gösterin.
resimleri gösterme
Çocuklara depremle ilgili resimlerin gösterilmemesi gerektiğini vurgulayan Psk. “Çocukların ekran maruziyetini azaltmak, birincide travma olmasa bile ikincil travmaya neden olmayın. Onunla bu durum hakkında fazla konuşma, resim gösterme. Tüm manzaralar ve sesler her yaş için uygun değildir. Senin gibi düşünemezler, unutma. Bir süre sonra hem bireysel hem de çocuklar için travma terapistlerinden yardım alın.
