6 Şubat’ta Kahramanmaraş merkezli ve 9 saat arayla meydana gelen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki depremler, Şanlıurfa’nın da içinde bulunduğu 11 il ve ilçede ülkemiz tarihindeki en büyük can kaybına neden olan depremler olarak kayıtlara geçti. Doç. Mehmet Reşat Ceylan ayırttı.
Şanlıurfa Harran Üniversitesi Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Doç. Mehmet Reşat Ceylan yaptığı açıklamada, depremin ilk günlerinden itibaren çevre koşullarının bozulması ve hastaların yaşadığı fiziksel ve ruhsal travmaların ilerleyen günlerde birçok bulaşıcı hastalığın ortaya çıkmasına ve hatta yeri geldiğinde salgın hastalıklara yol açabileceğini vurguladı. önlemler alınmaz.
Doç. Mehmet Reşat Ceylan, şuna dikkat çekti: “Depremden sonraki ilk günlerde ölümler ve travmalar gelişir. Bu akut dönemlerde bulaşıcı hastalıklar ilk ölüm nedeni olmamakla birlikte, depremin bozulmasına bağlı olarak çeşitli enfeksiyonlar gelişebilir. deprem sonrası çevre koşulları ve afetzedeler deprem sonucu enfeksiyondan ölebilirler.Su ve kanalizasyon şebekelerinin tahrip olması, temiz ve kirli suyun karışması, elektrik şebekelerinin ve gazın zarar görmesi ,temiz gıda ve suyun bulunmaması enfeksiyonun gelişmesini kolaylaştırır.Deprem sonrası tarlalarda kalabalıktan kaynaklanan hijyen sorunları bu olumsuz durumları arttırabilir.Farklı bulaşıcı hastalıklar ortaya çıkabilir.
Aşama 1: Deprem sırasında (0-4. günler): depremden etkilenen insanların kurtarıldığı ve afete bağlı yaralanmaların ilk tedavisinin yapıldığı dönemdir. Yaralanma bölgesinde enfeksiyonlar gelişebilir.
2. Aşama: Deprem sonrası (4-30. günler): Bu, bulaşıcı hastalıkların ilk dalgasının ortaya çıkabileceği zamandır. Bu dönemde gıda ve/veya su yoluyla bulaşan enfeksiyonlar veya damlacık yoluyla bulaşan enfeksiyonlar görülebilir.
Faz 3: İyileşme ve iyileşme süresi (30 günden fazla): Kuluçka süresi uzun olan enfeksiyonlar ile latent (geç, latent) enfeksiyonların oluşabileceği dönemdir. Bu dönemde daha önce afet bölgesinde yaygın olan bulaşıcı hastalıklar insanlar arasında salgınlara neden olabilmektedir.
Deprem sonrası yaşam koşullarının iyileşmesine kadar olan akut dönemde, özellikle enfeksiyonlar ve/veya salgınlar genellikle depremden sonra 4-30’dur. günler arasında gerçekleşir. Bu süreçte deprem bölgeleri ve çadırkentlerin kontrol altına alınması gerekiyor.
Tetanoz, aşılanmamış veya eksik aşılanmış kişilerde gelişebilen en önemli enfeksiyonlardan biridir. Moloz altından yaralanan ve bu süreçte kirlenmiş toprak veya diğer maddelerden yaralanan kişilere tetanoz aşısı mutlaka yapılmalıdır.
İshal salgınları, sanitasyon koşullarının kötüleşmesi nedeniyle gelişen su ve gıda kaynaklı başlıca enfeksiyonlar arasındadır. İshal, doğal afetlerden sonra hayatta kalanların barındığı kamplarda önde gelen ölüm nedeniydi ve ölümlerin çoğunun nedeniydi. İshal salgınları genellikle hijyen koşullarının tam olarak karşılanmadığı aşırı kalabalık kamplarda gelişebilir. Bu kampların düzeninin iyi planlanması ve temiz suya erişimin iyi olması bekleniyor. Ancak, su sistemlerinin hasar görmesi ve/veya atık suyun neden olduğu su kirliliği nedeniyle suya erişimin azalması, afet koşullarında sıklıkla ortaya çıkan önemli bir sorundur. Bu durum su kullanımını azaltmakta ve dolayısıyla ishal salgınları görülmektedir. Ayrıca depremlerden sonra, kanalizasyon sistemi çöktüğünde veya atık su atılımında bir bozukluk olduğunda hepatit A ve hepatit E vakalarında artış olduğu bildirilmiştir.
Kalabalık ortamların oluşturduğu riskler nedeniyle solunum yolu ajanlarının bulaşması nedeniyle Grip, COVID-19, Kızamık ve Tüberküloz gibi hastalıklarda artış olabilir. Pnömoni (pnömoni), özellikle bir afet sonrası ölen beş yaşın altındaki çocuklarda ishalden sonra gelir. Kalabalık alanlar, yetersiz havalandırma koşulları, yetersiz beslenme ve özellikle soğuk, zatürree riskini artırır. COVID-19 salgınının henüz bitmemiş olması salgının artmasına neden olabilir. Kızamık aşısı olmayan ve kızamığa duyarlı depremzedelerde de kızamık salgınları görülebilmektedir.
Tüberküloz (TB), doğal afetlerden sonra tespit edilen bir başka enfeksiyondur. Ağırlıklı olarak geç dönemde ortaya çıkan vakalar, depremzedelerin deprem sonrası başka bölgelere taşınması, deprem öncesi aldıkları ilaçları deprem sonrası temin etmedeki güçlükler ve sağlık hizmetlerinin yetersizliğinin iyileşmeyi hızlandırabilmesinden kaynaklanmaktadır. bu vakaların ortaya çıkması. Uyuz, bozulan sanitasyon ve yoğun yaşam nedeniyle salgınlara da neden olabilir ve önemli bir sağlık sorunu olabilir. Doğal afetlerden sonra afet kurbanlarının yeniden yerleşimi iyi planlanmalıdır. Kurulacak kampların konumu, su kaynaklarına yakınlığı, seyyar tuvalet ve tuvaletlerin bu su kaynaklarına uzaklığı iyi planlanmalıdır. Bunun yanı sıra temiz suyun mevcudiyeti ile birlikte hijyen kurallarına uyularak su yoluyla bulaşabilecek bulaşıcı hastalıkların önlenmesi mümkün olacaktır. Ayrıca, sterilizasyonun sağlanması da bu aşamadaki önemli adımlardan biridir.”
Şanlıurfa Harran Üniversitesi Hastanesi Başhekimliği Doç. İdris Kırhan da konu hakkında bir açıklama yaparak Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Mehmet Reşat Ceylan’a teşekkür ederken, afet sonrası dikkat edilmesi gereken önemli bir konuya değinildiğini söyledi.
Başhekim Doç. Kırhan, “Burada hijyen çok önemli, el hijyenine dikkat etmek gerekiyor. Yemekten önce ve sonra, yemek hazırlarken, banyodan önce ve sonra ellerimizi sabun ve su ile yıkamalıyız.” Ellerde veya bir yüzeyle bulaştığını düşündüğümüz bir nesneye temas ettikten sonra bulaşmanın görülmesi “Bu mümkün değilse ellerinizi sık sık alkol bazlı dezenfektanlar veya kolonya, ıslak mendil gibi alkol içeren sıvılar ile yıkamanızı öneririz”.
