Uzman Dr. Alparslan Asil Budaklı mevsimsel depresyonla ilgili açıklamalarda bulundu. Uzman, mevsimsel depresyonun sonbaharın son günlerinden kış aylarına doğru giderek klinik olarak daha çok gözlemlenen bir durum olduğunu söyledi. Budaklı, şunları söyledi: “Sonbahar depresyonu bazı kaynaklarda ‘kış hüznü’ olarak adlandırılsa da Amerikan Psikiyatri Birliği’nin yayınladığı Ruhsal Bozuklukların Tanısal El Kitabı’nda (DSM-5) majör depresyon başlığı altında mevsimsel bir alt tip olarak tanımlanıyor. (APA).”
MEVSİMSEL DEPRESYON NEDİR?
Mevsimsel depresyonun tanımını açıklayan uzman. Dr. Budaklı, “Mevsimsel Depresyon ya da kısaca Mevsimsel Duygulanım Bozukluğu (SAD); Özellikle sonbahar ve kış aylarının başlamasıyla birlikte ortaya çıkan ruh hali değişiklikleri depresyon nöbetlerinin tanımıdır. Bu dönemde görülen depresyon; Yaşam kalitesini etkileyebilir ve sosyal ve mesleki işlevsellikte önemli bozulmalara neden olabilir. “Amerikan nüfusunun yaklaşık yüzde 5’ini etkileyen ve yılda yaklaşık 4 ay süren bu durum kadınlarda daha sık görülüyor” dedi.
GÜNEŞ IŞIĞININ AZALMASI TETİKLENEBİLİR
Mevsimsel depresyonu ortaya çıkaran faktörlere değinen uzman, Dr. Budaklı bu faktörleri şöyle sıraladı:
“Güneş ışığının azalması: Mevsimsel depresyonun en önemli faktörlerinden biri sonbahar ve kış dönemlerinde güneş ışığının azalmasıdır. Gün içinde maruz kaldığımız güneş ışığının süresinin ve yoğunluğunun azalması biyolojik saatimizi (uyku-uyanıklık döngüsü dahil) etkileyerek sinir hücreleri arasında görev yapan nörotransmiterlerin salınımının bozulmasına yol açar. Bu durum ruh hali değişimleri, uyku bozuklukları, halsizlik ve yorgunluk gibi semptomlara neden olabilir.
Serotonin düzeyi: Ruh halinin düzenlenmesinde önemli bir işlevi olan bu proteinin (nörotransmitter) miktarı, güneş ışığının azalmasına bağlı olarak hücrelerde azalır. Bu üzüntüye, üzüntüye ve depresyona yol açabilir.
Melatonin: Üretimi ışığa maruz kalmayla güçlü bir şekilde etkilenen bu hormon-proteinin salınımı, kış aylarının uzun süren karanlık günlerinde gün içinde değişiklik göstererek uyku-uyanıklık döngüsünün bozulmasına, yavaşlama ve yorgunluğa neden olabilir.
BELİRTİLER ARASINDA İŞTAH DEĞİŞİKLİKLERİ VAR
Uzman Dr. Budaklı mevsimsel depresyonda görülebilecek belirtileri şöyle sıraladı:
“Sürekli üzgün, keyifsiz ve depresif hissetmek (günün büyük bölümünde)
Daha önce keyif alınan aktivitelere karşı ilgi kaybı,
İştah değişiklikleri: Yüksek kalorili yiyeceklere, özellikle karbonhidrat içeren yiyeceklere karşı artan ilgi ve istek,
Uyku değişiklikleri: Sürekli uyku hali, uyanamama, yetersiz uyku,
Uyku süresinin artmasına rağmen enerji eksikliği ve sürekli yorgunluk hissi,
Hareket ve konuşmada yavaşlama veya amaçsız fiziksel aktivitelerin artması (hızlanma, sallanma vb.),
düşünmenin yavaşlaması, konsantrasyonun azalması,
Suçluluk, değersizlik düşünceleri,
Nadiren ortaya çıkan, ölümle ilgili yinelenen düşünceler.
TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Mevsimsel depresyonda kullanılan tedavi yöntemlerinden bahseden Uzman Dr. Dr. Budaklı, ışık tedavisi, ilaç tedavisi ve psikoterapi olmak üzere üç farklı yöntemin uygulandığını söyledi. Uzman, “Işık terapisi yöntemine fototerapi veya ışık terapisi de deniyor” dedi. Dr. Budaklı, şunları söyledi: “Bu tedavi yönteminde genellikle sabah saatlerinde yüksek miktarda ışık içeren bazı özel cihazlar kullanılıyor. “Böylece yaz dönemini taklit edercesine gözleri ve dolayısıyla beyni ışığa maruz bırakarak beyne bazı nörotransmiterler salgılayıp biyolojik saati düzenlemeyi hedefliyoruz” dedi.
SADECE KARANLIĞIN ARTIRILMASIYLA YORUMLANMAMALIDIR
Mevsimsel depresyonun yalnızca karanlığın artmasıyla yorumlanmaması gerektiğini vurgulayan Uzman, mevsimsel depresyonun yalnızca karanlığın artmasıyla yorumlanmaması gerektiğini vurguluyor. Budaklı, bu bağlamda doktorların hem ruhsal hem de fiziksel olarak depresyonun türü ve şiddetini dikkate alarak uygun antidepresan tedavilerini gündeme getirebileceğini söyledi. Uzman Dr. Budaklı, “Mevsimsel depresyonda güvenle kullanılabilen, şiddetli veya birden fazla tekrarlayan mevsimsel depresyon için önerilen antidepresan tedaviler var” dedi.
Psikoterapinin en önemli yönteminin bilişsel davranışçı terapi (BDT) olduğunu ekledi. Budaklı, “Bu tedavi yönteminde olumsuz düşünceler fark edilerek onlara uygun yaşam ve davranış değişiklikleri planlanıyor. Açıklamalarını şöyle tamamladı: “Amaç, stresle ve ikincil duygusal değişikliklerle baş etme yöntemleriyle depresyonla mücadele etmektir.”
