Özgürlük’ten İsmail Sarı’nın haberine nazaran, Türkiye’de düzmece ve öykünmek ürün ticareti her geçen gün artıyor. Bilhassa sahteciliği meydana getirilen şeylerin başlangıcında ise gıdalar geliyor. Ekmekten yumurtaya, zeytinyağından süte kadar pek oldukca üründe rastlanan bu problem insan sağlığını tehlikeye atıyor. Şimdi de sahtekarların yeni hedefi şampuanlar! Geçtiğimiz günlerde İstanbul Güvenlik Müdürlüğü Güvenlik Şube Müdürlüğü ekipleri, Bağcılar’da sağlıksız ortamlarda şampuan imalatı meydana getirilen bir depoya baskın yapmış oldu. Operasyonda bir şahıs gözaltına alınırken, imalathanede meydana getirilen aramada 20 bin 917 tane satışa hazır dolumu yapılmış düzmece şampuan, 271 bin 980 tane boş şampuan kutusu, şampuan şişesi ve etiketi, bir tane de dolum makinası olmak suretiyle toplamda 292 bin 897 ürün ele geçirildi. Ele geçirilen ürünlerin piyasa kıymeti ise ortalama 5 milyon 334 bin 700 lira olduğu açıklandı.
SAHTE ÜRÜN SEKTÖRÜ OLUŞTU
Güvenlik kaynaklarından alınan bilgiye nazaran düzmece ürünlerin markalı ambalajları için bile sektör oluşmuş durumda. Sahtekarlar, kendi yapım ettikleri düzmece ürünlerin ambalaj ve etiketlerini bile sipariş usulu bir başka sahtecilik çetesine yapım ettiriyor. Merdiven altı imalathanelerde, siparişe nazaran derhal her ürünün ambalaj ve etiketi yaptırılabiliyor. Hemen sonra bir başka merdiven altı üretim merkezine getirilen bu ambalajlar, düzmece ürünlerle doldurulduktan sonrasında satışa çıkarılıyor. Gerçeğinden ayırt edilemeyecek şekilde ambalajlanmış ürünler minik bakkal ve marketlerde kolaylıkla satışa çıkarılıyor. Hatta düzmece şampuanlar, web ortamındaki mağazalarda da kontrolsüz bir halde satılmaya devam ediyor. Ürünün nispeten ucuz bulunduğunu gören vatandaşlar da gerçek mi değil mi diye sorgulamadan sipariş veriyor. Güvenlik yetkilileri, vatandaşları deposu sıhhatli olmayan yerlerden alışveriş yapmamaları mevzusunda uyarıyor. Peki düzmece şampuanların ortaya çıkardığı ciddi yan etkisinde bırakır var mı? Bu durum büyük ve geri dönülmez sonuçlara yol açabilir mi? Aklımdaki tüm soruları İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi Başhekimi ve deri ve zührevi hastalıklar uzmanı Prof. Dr. Zekayi Kutlubay ile Dermotoloji uzmanı Dr. Emine Özge Ayabakan sormuş oldum. Oldukça detaylı ve mühim bilgiler verdiler.
İÇİNE DETERJAN KOYUYORLAR
Düzmece şampuan dediğimiz şey tam olarak nedir? Dolandırıcılar hangi maddeleri kullanıyorlar? Prof. Dr. Zekayi Kutlubay: Birçok kişisel bakım ürününde bulunan anyonik deterjan olarak malum Sodyum Lauril Sülfat (SLS), silikonlar ve tuz benzer biçimde ucuz maddelerin fazlaca kullanıldığı kozmetik ürünler düzmece kozmetik ürünler olarak nitelendiriliyor. Tuzun fazla konması saçı yıpratıyor. SLS dediğimiz madde aslına bakarsanız kozmetiklerin içeriğinden çıkarıldı. Fakat ne yazık ki sahteciler bunu kullanıyor. Dr. Emine Özge Ayabakan: İçine bildiğimiz deterjan da koyuyorlar. Oysa şampuanlar devamlı tüketilmesi ve deriyle sık temas etmesinden dolayı oldukca güvenli olması gerekiyor. Düzmece şampuanlar insan sağlığını tehlikeye sokan hiçbir kontrolü olmayan zararı dokunan olan kimyasallar içeriyor.
ŞAMPUAN FAZLA KÖPÜRÜYORSA UZAK DURUN
Şampuanın düzmece bulunduğunu iyi mi anlayacağız? Dr. Emine Özge Ayabakan: Saçta yıkama sonrası temizlik hissi oluşturmuyorsa, kaşıntı, aşırı kuruluk, kepeklenme yapıyor ise düzmece olabilir. Ek olarak şampuanın üstündeki resimler net ve canlı değilse derhal internetten orijinal ürünü bularak karşılaştırma yapmak lüzumlu. Piyasadaki mevcut fiyatının altında satılan şampuanların düzmece ya da izinsiz üretilmiş olma ihtimali oldukça yüksek. Peki şampuanın aşırı ya da azca köpürmesi düzmece bulunduğunu idrak etmek için de bir işaret midir? Prof. Dr. Zekayi Kutlubay: Kokoamid (Yağ asitlerinden üretilen bir karışım) denilen madde şampuanın fazlaca köpürmesine niçin olur. Eğer aldığınız şampuan fazlaca köpürüyorsa düzmece olduğundan şüphelenilmesi gerekir. Fazla köpürmesi kişide daha iyi temizliyor düşüncesi doğurabilir. Fakat ideal köpüren şampuanlar tercih edilmelidir. Bundan dolayı aşırı köpüren bir şampuana sual işaretiyle yaklaşmakta yarar var. Ek olarak şampuanın nahoş bir kokusu var ise düzmece olabileceği ihtimali de yüksektir.
TURUNCU VE KIRMIZI RENKTEKİ ŞAMPUANLARA DİKKAT
Şampuan renkleri sahteliği idrak etmek için yol gösterici olabilir mi? Prof. Dr. Zekayi Kutlubay: Bilhassa turuncu ve kırmızı renkteki şampuanlar uyarıcı olmalıdır. Fakat bazı markaların dediğiniz benzer biçimde mavi ya da mor şampuanları da bulunuyor. Renkli olması devamlı düzmece bulunduğunu göstermez.
KANSERE YOL AÇABİLİR
Düzmece şampuan saça, yüze ve cilde ne benzer biçimde zararlar verebilir? Prof. Dr. Zekayi Kutlubay: Öncellikle içeriğindeki kimyasal maddeler sebebiyle alerjiye yada daha ciddi bir yan tesir olan anafilaksiye niçin olabilirler. Anafilakside ise hastanın tansiyonu ansızın düşer ve solunum sistemi daralır.
Bu da hem nefes almayı hem de vücudun oksijen ihtiyacını karşılamasını engeller. Bu alerjik durum bir tek saçlı deriyi değil, göz, dudak, kulak benzer biçimde şampuanın temas etmiş olduğu tüm bölgelerde görülebilir. Hastanın derisinde kızarıklık, kaşıntı, şişme ve yanma yapabilir. Eğer öncesinde egzema yada sedef benzer biçimde bir dermatolojik hastalığı var ise onu da tetikleyebilir. Saçlı deride kimyasallara bağlı kepeklenme yada açık yaralar görülebilir. Dr. Emine Özge Ayabakan: Ciltte duyarlılık yaratarak cilt hastalıklarına niçin olması haricinde, düzmece şampuanların içindeki zararı dokunan kimyasallar, ileri dönemde kanserojen tesir izah edebilir. Düzmece şampuanların içeriğindeki bileşik kimyasallar ve petrol yan ürünleri kandan emilerek dolaşıma karışır ve kansere yol açabilir. Bu zararı dokunan kimyasallar, cilt kanalıyla vücutta yabancı protein benzer biçimde algılanarak romatizmal hastalıkları da tetikleyebilir. Ek olarak düzmece şampuanlar, deride olduğu benzer biçimde gözde de duyarlılık ve tahriş yapar. Merdiven altı dediğimiz kirli ortamlarda hazırlanması, deri ve gözde mikrobik hastalıklara yol açabilir. İçeriğindeki bilinmeyen zararı dokunan kimyasallara bağlı olarak uzun soluklu kullanımda göz hastalıklarına ve körlüğe bile niçin olabilir.
GÜNLÜK DÖKÜLEN SAÇ TELİ SAYISINI ARTIRIYOR
Hem adam hem hanımlarda kellik büyük bir problem. Bu tip ürünler kellik yaşlarının daha aşağı düşmesini tetikleyen unsur olabilir mi? Prof. Dr. Zekayi Kutlubay: Hem saç yoğunluğunda azalma hem de saçın kalitesinde azalmaya sebep olur. Bilhassa günlük dökülen saç teli sayısını artırır. En önemlisi de saçın kırılmasına niçin olur.
ŞAMPUAN ALIRKEN BUNLARA DİKKAT!
İnsanlar şampuan alırken nelere dikkat etmeli? Prof. Dr. Zekayi Kutlubay: Şampuan ya da herhangi bir kozmetik ürün alışverişleri büyük zincirleri olan yerlerden yapılmalı. İnternetten alınan ürünlerin düzmece olma ihtimali devamlı yüksektir, düzgüsel fiyatının altında satılıyorsa şüpheyle yaklaşmakta yarar var. En dikkat edilecek olan nokta ise ambalajı sağlam, kutusu zarar görmemiş, son kullanım zamanı geçmemiş ürünler tercih edilmeli. Dr. Emine Özge Ayabakan: İyi ve güvenli bir şampuanın sıhhat denetimlerince onaylanarak güvenlik kriterlerinden üretime geçmesi gerekir. Kesinlikle ürünün marka güvenliğine bakılması lazım. Markaların kontrolü için Sıhhat Bakanlığı’nın ücretsiz bir şekilde sunmuş olduğu Ürün Takip Sistemi kullanılabilir. Ürünün barkodunu okutarak orijinaline bakılabilir. Ek olarak kozmetik ve şampuan ambalajlarını keserek çöpe atılmalı. Böylelikle yine kullanımlarının da önüne geçilebilir.
Yoruma kapalı.