Stres, beslenme şekli ya da genetik özellikler şeklinde birçok niçin ile tüm dünyada kalp hastalıkları sıkça görülüyor. Kalp krizi, kalbi besleyen damarlardan bir tanesinin tıkanıp ve o bölgedeki kalp kasının yeteri kadar kan ve dolayısı ile oksijen alamamasından kaynaklanıyor. Tedavi, doğrusu damarın açılması ne kadar geç olursa, kalbin kas dokusu o denli fazla zarar görüyor. Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Süha Çetin, kalp krizi hakkında bilgiler verdi. Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Bilal Boztosun, kalp krizi anında yapılması ihtiyaç duyulan 9 ilk yardım adımını sıraladı. Tüm yaş grupları için değerlendirildiğinde her iki ölümden biri kalp damar hastalıkları kaynaklı. Oysa uzmanlar, kalp hastalıklarına davetiye çıkaran yanlış alışkanlıklardan vazgeçilirse, kalp ve damar hastalığından ölümlerin yüzde 80’i engellenebileceği ifade ediyor. Ek olarak son araştırmalara nazaran; bir iltihaplı romatizma türü olan romatoid artrit, kalp krizi, inme ve damar sertliği gelişmesine zemin hazırlıyor Yaşam seçimi, yaş ve aile öyküsü kalp krizi geçirme riskini artırabilir. Birçok kişide istenmeyen bir yaşam seçimi sebebiyle yüksek gerilim, yüksek kolesterol ve diyabet mevcuttur. Bilhassa sigara genç insanlarda kalp krizine niçin olabilir.
KALP KRİZİ BELİRTİLERİ
Ani ölümlere neden olan kalp krizi, kişiye çeşitli semptomlarla kendini gösteriyor. Mesela göğsün tam ortasında, çeneye ve sol kola vuran ağrı, soğuk terleme, çarpıntı, bulantı, kusma tehlikenin habercisi. Ek olarak kalp krizi ağrısı istirahatte geçmeyen bir ağrı. Ağrı 20 dakikadan uzun sürüyorsa, istirahatle geçmiyorsa, kesinlikle acil olarak bir sıhhat kuruluşuna başvurulması gerekiyor. Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Süha Çetin, kalp krizinin değişik ve kendine özgü emarelerini şu şekilde sıralıyor; Göğüste ağrı yada bir hastalık hissi olabilir.Bu ağrı göğüsün tam ortasında olur ve birkaç dakika yada daha uzun sürebilir.Ağrı haricinde göğüste baskı, daralma yada dolgunluk hissi olabilir.Kişilerde soğuk terleme, baş dönmesi ve bayılma olabilir.Göğüsteki baskı sol yada iki kola, alt çeneye, sırta yada mide bölgesine vurup bulantı ve kusma yapabilir.
YANSIYAN AĞRIYA DİKKAT
! Göğüste oluşan sıkışıklık hissi ve ağrı, kalp krizi esnasında vücudun öteki çeşitli bölgelerine yansıyabiliyor. Kalp krizinde bir çok kişide göğüs ağrısı sol kola yansıma eğiliminde. Bu bölge haricinde ağrı; omuz, sırt, boyun ya da çene şeklinde bölgelere de yansıyabiliyor. Ek olarak hanımlarda kalp krizi ağrısı alt karın bölgesi ve göğsün alt kısımlarına da yansıyabileceğinden bu bölgedeki ağrılara karşı da dikkatli olunması gerekiyor. Sırtın üst kısımlarındaki ağrı, erkeklere nazaran hanımlarda daha sık görülüyor. Ek olarak, Hazımsızlık ve göğüste yanma şeklinde sindirim problemleri bazı kalp krizi emareleri ile benzerlik gösterebiliyor.Ayak ve bacak şişliği vücutta sıvı birikmesi sonucu gelişiyor. Bu da kalp sağlığının kötüleştiğine dair bir emare.
AĞRI TİPİ İYİ ANALİZ EDİLMELİ
Kalp krizinde devamlı devam eden bir ağrının söz mevzusu olması gerektiğine dikkat çeken Prof. Dr. Boztosun, “Bir tek hareket edildiğinde ya da nefes alındığında yaşanmış olan batma tarzında bir ağrı değildir. Oldukca kısa süreli birkaç saniye devam eden ağrılar çoğu zaman kalp krizi ağrısı olarak değerlendirilmez” diyor.
KALP KRİZİ ANINDA NE YAPMAK GEREKİR?
Kalp krizi durumunda kişinin yada yakınının zaman kaybetmeden 112’yi araması gerekiyor. Doç. Dr. Çetin, hasta ne kadar erken koroner girişim icra eden bir merkeze yetiştirilirse hastaya o denli acele müdahale edileceğini ve kalp krizinin ölüm riskinin de azaltılmış olacağının altını çiziyor. Bazı durumlarda kişiye göğüsten pedallarla elektriksel şok vermek yada göğüs masajı yapmış olup, solunum desteği vermek gerekebilir. Sadece kalp krizi yaşayan birinin bilmesi ihtiyaç duyulan bazı noktalar var.
KUVVETLİ BİR ŞEKİLDE ÖKSÜRÜN, SAKIN DUŞA GİRMEYİN!
Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Bilal Boztosun, kalp krizi anında yapılması ihtiyaç duyulan 9 ilk yardım adımını sıralıyor. Bulunduğunuz yerin kapısını aralayın ve böylece desteğe gelecek olan kişinin işini kolaylaştırmış olmuş olursunuz.Kati kalp hastası tanısı konulmayanlara dilaltı ilaçlar verilmemeli. İlaç şiddetli başağrısı yapabilir. İlk kere alan bir kişide tansiyonu birden düşürebilir hatta düşüp bayılmaya yol açabilir.Bir bardak su ile aspirin için.Bunun haricinde başka bir şey yiyip içmeye çabalamayın.Güçlü öksürük geçici olarak kan akımını artırabilir. Bundan dolayı güçlü şekilde öksürmeye çalışmak işe yarayabilir.Pencerenizi açarak odaya oksijen girmesini sağlayın.Kendinizi yoracak hareketlerden kaçının. Yardım gelmesini yatarak ya da oturarak bekleyin, ayakta beklemek uygun değil.Sırtınıza ya da göğüs bölgesine kesinlikle masaj yaptırmayın.Soğuk ya da sıcak suyun altına kesinlikle girmeyin. Bilhassa soğuk su kalp damarlarında büzüşmeye yol açarak mevcut durumu daha da kötüleştirebilir. Bu aşamadan sonrasında ilk etapta aradığınız 112 acil servis ambulansını beklemeniz gerekiyor.
KALP KRİZİ SONRASINDAKİ TOPARLAMA EVRESİ
Kalp krizi ve nüzul şeklinde problemlerin önlenmesi için en etkili yöntemlerin başlangıcında yaşam tarzında yapılabilecek değişimler sayılıyor. Kalp krizi sonucu olarak kalp hasar görmüş olabilir. Bu durum ritim bozuklukları yapabilir ve kalbin pompalama kabiliyetini etkileyebilir. Tekrardan kalp krizi geçirme riski, inme yada bacakları besleyen atar damarların hastalık riski mevcut olabilir. Bu problemlerle karşı karşıya gelme riskini azaltabilmek için bazı adımların atılması gerekiyor. Kriz sonrası sürecin iyi atlatılması için hekiminizle görüşmeniz gerekir. Doktorunuz yoğunluğuna nazaran işinizi, yolculuklarınızı ve cinsel aktivitenizi bir süreliğine sınırlayabilir.Bu süreçte yaşam tarzında da bazı değişimler yapılması gerekir. Akdeniz tipi beslenme, tertipli fizyolojik egzersiz, sigara kullanılıyorsa bunun bırakılması ve doğal ki doktorunuz tarafınca verilen ilaçların tertipli, zamanında kullanılması önemlidir.Bazı vakalarda kişinin bir kalp rehabilitasyon merkezinde tedavi olması gerekebilir. Rehabilitasyon esnasında fizyolojik aktivite, diyetin düzenlenmesi ve sigaranın bırakılması mevzularında destek olunur. Bununla beraber stres yönetimi için ve ruhsal destek sağlanır.
