Günümüzün pandemisi haline gelen ve büyükten küçüğe birçok insanı ilgilendiren aşırı kiloluluğun cerrahi tedavisi için IFSO ve ASMBS’nin ortak kılavuzunda vücut kitle indeksine nazaran hesaplanan aşırı kiloluluk derecelerinin bir aşama aşağıya çekilmesi ameliyat olabilecek aşırı kiloluluk hastalığı olan bireylerin oranını da arttırdı. Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Cihan Şahan, bu oranlarının aşağıya çekilmesinde; aşırı kiloluluk cerrahisinin kilo kaybının yanı sıra birlikte rol alan kronik hastalıklarda gerilemeye, cerrahi komplikasyon oranlarının azalmasına ve yaşam kalitesinde artışla elde edilmiş başarı göstermiş sonuçların etkili bulunduğunu söylemiş oldu.
EK HASTALIK ŞARTI ARANMAYACAK
Op. Dr. Cihan Şahan’ın mevzuyla ilgili şu detayları verdi: “Daha ilkin 3. aşama aşırı kiloluluk hastalığı olan bireylerde ek hastalık olup olmadığına bakılmaksızın cerrahi önerilmekte idi. Bu kılavuzda ise aşırı kiloluluk hastalığı olan bireylerde 2. aşama aşırı kiloluluk hastalığı var ise şu demek oluyor ki vücut kitle indeksleri 35-40 kilogram/m2 aralığında ise ek hastalık şartı aranmaksızın ameliyat önerilmektedir. Ek hastalığı olan bilhassa diyabet ve hipertansiyon benzer biçimde kronik hastalık durumlarında 1. derecede aşırı kiloluluk hastalığı olan bireylerde de ameliyat önerilmektedir.” dedi.
“OBEZİTE TEDAVİ EDİLEBİLİR VE ÖNLENEBİLİR BİR HASTALIKTIR”
Dünya Sıhhat Örgütü’nün 2021 yılındaki verilerine nazaran aşırı kiloluluğun son 50 yılda ortalama 3 kat arttığına dikkat çeken Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Cihan Şahan “Bu raporda, 18 yaş ve üstü 1,9 milyardan fazla erişkin fazla şişman ve bunların 650 milyondan fazlasının aşırı kiloluluk hastalığı olan bireyler olduğu belirtiliyor. Ek olarak 5-18 yaş arası 340 milyon çocuk ve ergenin fazla şişman yada obez olduğu, buna ek olarak 5 yaş altı 39 milyon çocuğun fazla şişman yada obez olduğu gösteriliyor” diye konuştu.
Aşırı kiloluluğun en temel sebebinin fena beslenme alışkanlıkları ve fizyolojik aktivitenin kafi düzeyde yapılmaması bulunduğunun altını çizen Op. Dr. Cihan Şahan, “Sadece bilinmesi ihtiyaç duyulan nokta aşırı kiloluluğun tedavi edilebilir ve önlenebilir bir hastalık olduğudur. Fena beslenme alışkanlığına, kişilerin minik yaşlarda sağlıksız beslendiği, çevresel faktörlerin ve bazı ruhsal sebeplerin de devreye girmiş olduğu birçok sebep eklenebilir. Aşırı kiloluluk tedavisiyle aslolan hedefimiz ise hastalarımıza kilo verdirmek ve kiloyu belli bir seviyede tutmaktır. Bu sayede obeziteye bağlı gelişebilecek öteki komplikasyonların da önüne geçmiş oluruz” ifadelerini kullandı.
“HASTALARIN HANGİ TEDAVİ YÖNTEMİNİ ALACAĞI PROFESYONEL BİR EKİP TARAFINDAN BELİRLENİR”
Obeziteyi halk sağlığı problemi olarak görmek ve bunun önlemlerini evvelde almak gerektiğine değinen Op. Dr. Şahan, mevzuyla ilgili şöyleki konuştu:
“Aşırı kiloluluk hastalığı olan kişilerin gereksinim duyduğu tedavi kapsamlı olarak ele alınmalı ve deneyimli bir ekip tarafınca belirlenmelidir. Hangi hastanın cerrahi yada endoskopik tedaviye hangi hastanın medikal tedaviye gereksinim duyduğu multidisipliner bir yaklaşımla tespit edilmelidir. Bu bağlamda cerrahi kararının da aşırı kiloluluk ve metabolik cerrahi alanında deneyimli ekiplerin yer almış olduğu donanımlı merkezlerde alınması son aşama önemlidir.”
“OBEZİTE İLE MÜCADELE KISA VE GEÇİCİ YÖNTEMLERLE OLMAZ”
“Kilo problemi yaşayan kişiler aslen bunun bir problem bulunduğunu biliyorlar ve bu probleminin üstesinden gelmek için kendi belirledikleri değişik şekilleri (rejim ve egzersiz vs) deniyorlar. Bu denemeler kısa süreli ve geçici tesir oluşturuyor” diye konuşan Op. Dr. Cihan Şahan sözlerine şöyleki devam etti:
“İstenen tesir alınamayınca umutsuzluk ve görmezden gelme benzer biçimde durumlar neticesinde başarısız olabiliyor. Aşırı kiloluluk ile mücadelede mühim olan kısa ve geçici yöntemler değildir. Yaşam seçimi değişikliği, doğru beslenme ve egzersiz ile uzun vadeli planlamalar yapmak gerekir. Bir oldukca kez denenmesine karşın bireylerin başarıya ulaşamadığı durumları şu demek oluyor ki kişilerin kendi başlarına aşırı kiloluluğun üstesinden gelemediği durumları klinik aşırı kiloluluk olarak tanımlayabiliriz. Uzun seneler aşırı kiloluluk ile savaşım eden bireylerin herhangi bir başarıya ulaşamadıkları ve bu durumun kendi başlarına üstesinden gelemedikleri durumlarda bizim hastalara destek olmamız gerekmektedir.”
“OBEZİTE TEDAVİSİNDE YOL HARİTASI BAŞTAN ÇİZİLMELİ”
Aşırı kiloluluk merkezlerinin daha ulaşılabilir olması ve aşırı kiloluluk hastalığı olan bireylerin bu merkezlere başvurması neticesinde ustalaşmış bir değerlendirme sonrası bir yol haritası çizilmesi ve bunun devamlı takiplerinin yapılması gerektiğine de işaret eden Op. Dr. Şahan, “Klinik aşırı kiloluluk hastalığı” olarak tanımladığımız bu durum oldukca iyi değerlendirilmeli cerrahi ve medikal yaklaşımlar belirlenmeli ve netice olarak ameliyat sonucu verilen kişilere ameliyat gerekliliği ve etkinliği doğru bir halde anlatılmalıdır. Klinik aşırı kiloluluk hastalığında, 2. aşama ve üstü aşırı kiloluluk olan kişilerde en etkin yöntemin cerrahi bulunduğunu söyleyebilirim” diye konuştu.
“OBEZİTE CERRAHİSİNDE YENİ DÖNEME GİRİLDİ”
Internasyonal Aşırı kiloluluk ve Metabolik Cerrahi Federasyonu (IFSO) ile Amerikan Metabolik ve Bariatrik Cerrahi Derneği (ASMBS)’nin Aralık 2022’da yayınladığı ortak yeni kılavuz ile aşırı kiloluluk alanında yeni bir döneme girdiklerine işaret eden Op. Dr. Şahan, süreçle ilgili şunları kaydetti:
“Aşırı kiloluluk tedavisi için gelen hastalarımıza ilk olarak aşırı kiloluluğun hangi derecede bulunduğunu değerlendiriyoruz. Geçtiğimiz yıla kadar 3’üncü derecede aşırı kiloluluk, şu demek oluyor ki vücut kitle endeksi 40’ın üstünde olan hastalarda cerrahi endikasyon koyabiliyorduk. Sadece Aralık 2022 itibariyle gösterilen yeni kılavuzda 2’nci derecede aşırı kiloluluk, şu demek oluyor ki vücut kitle endeksi 35’in üstünde olan kişilerde de ek hastalık durumuna bakılmaksızın ameliyat önerilmektedir. Bununla beraber ek hastalığı bulunan şu demek oluyor ki vücut kitle endeksi 30-35 içinde olan birinci derecede aşırı kiloluluk hastalarında da ameliyatlar önerilmektedir. Bu klavuzun açıklanması ile beraber aşırı kiloluluk cerrahisinde yeni bir döneme girildi.”
“BU KARARDA CERRAHİ TEDAVİDEN ELDE EDİLEN BAŞARILI SONUÇLAR DA ETKİLİ”
Bu şekilde bir kararın alınarak klavuza girmesinde birkaç noktanın etkili bulunduğunu belirten Op. Dr. Cihan Şahan, “Aşırı kiloluluk cerrahisinde ortalama 60-70 senedir uygulanan gastrik by-pass ve gene son 20 senedir uygulanan tüp mide ameliyatlarından elde edilmiş başarı göstermiş sonuçlar ehemmiyet arz ediyor. Dünyada salgın haline gelen aşırı kiloluluğun önlenmesinde cerrahinin en etkin ve son yıllarda güvenle uygulanan yöntemler haline gelmesi sebebiyle, aşırı kiloluluk derecesinin aşağı çekilerek kılavuzların oluştuğunu düşünüyorum. Ek olarak kronik hastalıkların gerilemesindeki tesiri de önemlidir. Örnek olarak söylemek gerekirse, bilhassa ailesel olmayan diyabeti olan aşırı kiloluluk hastalığı olan kişilerde aşırı kiloluluk ameliyatı sonrası diyabetin yüzde 90’ların üstünde gerilediği ve hatta ilaç kullanımlarının tamamen bırakıldığını gösteren emekler vardır.
“OBEZİTEYİ ÖNLEDİĞİMİZDE YAŞAM SÜRESİ UZUYOR”
Op. Dr. Şahan, “Aşırı kiloluluk hastalığı olan bireylerin normla şişman bireyler ile kıyaslandığında aşırı kiloluluk hastalığı olan kişilerin averaj yaşam sürelerinin 10 yıl daha azca olduğu gösterilmiştir. Obeziteyi önlediğimizde bu anlamda hem yaşam süresi uzuyor hem de obeziteye bağlı kronik hastalıkların bilhassa gerilim, şeker ve kalp hastalığı benzer biçimde hastalıkların gerilediği ve yaşam kalitesinin arttığını söylemek mümkün” dedi.
“HASTA UYUMU, BAŞARI ORANINI ARTIYOR”
Aşırı kiloluluk cerrahisinin başarısında multidisipliner yaklaşımın oldukca mühim bulunduğunu vurgulayan Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi Genel Cerrahi uzmanı Op. Dr. Cihan Şahan, konuşmasını şöyleki tamamladı:
“Hastanın ameliyat öncesi iyi değerlendirilmesi ve ameliyat sonrasında da iyi takip edilmesi gerekir. Hastaların ruhsal olarak bu süreçlere hazır olması, ameliyat sonrası yeni bir yaşam tarzının benimsenmesi, takip programlarına ve beslenme önerilerine uymaları son aşama ehemmiyet teşkil etmektedir. Deneyimli bir ekibin olması gerektiği benzer biçimde ameliyat sonrası dönemde hasta takipleri de mühim rol oynamaktadır. Tüm bu süreçleri ameliyat öncesinde hasta ile paylaşıyoruz. Ameliyat sonrası dönemde hasta ne kadar uyum sağlıyorsa, başarı oranı da o oranda artıyor ve uzun seneler kalıcı oluyor. Bu kalıcılığın sağlanması için ameliyattan sonraki 1 yıl hastalarımız yakından takip ediliyor sonrasında da senelik takipler yapılarak bu takip süresi 5 yıla kadar devam ediyor. Ameliyat öncesi, ameliyat süreci ve ameliyat sonrası süreci kapsayan tüm süreçleri deneyimli ve koordineli bir ekiple ekip emek harcaması yaparak yürütüyoruz.”
