Hayatımızın birçok alanında kimi vakit pozitif, kimi vakit ise negatif düşüncelere haiz olabiliyoruz. Fakat bazı kişiler için negatif düşünceler bir alışkanlık ve bu düşüncelerden kopamıyor. Şahıs devamlı mutsuz ve negatif düşüncelere sahipse, buna müdahale edilmediği takdirde bu düşüncelerin devam ettiğini ve bunun da kişilerin beyinlerinde hem yapısal hem de işlevsel açıdan negatif etkisinde bırakır bıraktığını belirten Nöroloji Uzmanı Dr. Meliha Aydın, “Devamlı olarak negatif düşünmek kişiyi kaygı ve depresyona daha duyarlı hale getirir. Doğrusu aşırı düşünmek vakit içinde daha değişik ruhsal sorunlara yol açabilir. 55 yaş üstü 350’den fazla şahıs ile meydana getirilen çalışmanın neticeleri gösteriyor ki geçmişe dair düşünme ve gelecek mevzusunda kaygı duyma benzer biçimde negatif düşünme davranışları geliştiren kişilerin ortalama üçte birinin beyinlerinde, demansın en yaygın tiplerinden önde gelen Alzheimer hastalığına yol açan protein (tau ve beta amiloid) birikimlerinin görülme oranı artıyor” diyor.
“Negatif Düşünceler Alışkanlık Haline Gelebilir”
Devamlı negatif düşünme tarzının kişide bir süre sonrasında alışkanlık haline geleceğini belirten Aydın şu şekilde devam ediyor: “Beynimiz genelleme ve kategorize etme yetileriyle çalışır. Negatif düşüncelerin beynimizde devamlı yine etmesiyle beraber kontakt ve etkileşim çarpık algılanmaya adım atar. Şahıs çoğu zaman bu durumun bilincinde olmaz ve bu fikir tarzını devam ettirir. Bu sebeple beynimiz hakikatı değil, alıştığını yapar. Bu negatif fikir döngüsünden kurtulmak zor olsa gerek. Beyin hücreleri arasındaki bağlantı noktaları olan sinapslar, bir şeyler düşünmekle hareketlenir ve öteki sinapslara bildiri iletir. Bu şekilde bir informasyon akış yolu oluşur. Her düşüncede bu yol daha belirginleşir. Sinapsların birbirine yaklaşması, uygun bağlantıları paylaşması, beraber harekete geçme olasılığını artırır. Bunun sonucunda da söz mevzusu düşüncenin tetiklenmesi kolaylaşır. Doğrusu başlangıçtaki negatif düşüncemizi, yine yine aynı şekilde düşünmemize niçin olur. Bu tekrarlayan negatif düşünceler ise yeni ve sıhhatli bakış açılarının gelişmesine izin vermez. Ek olarak bu fikir seçimi, duygusal sıkıntılar ve sağlıksız başa çıkma mekanizmaları geliştirme olasılığını da attırır.”
Devamlı negatif düşünceler yerine, pozitif düşünceler ile beyni beslemenin, kişiyi zihinsel olarak daha sıhhatli ve mutlu hale dönüştüreceğini belirten Dr. Meliha Aydın, “Pozitif düşünmeye geçiş başlangıçta zor gelebilir. Sadece pozitif zihin yönünde ne kadar çaba harcanırsa, bu kişinin dış yaşamına yansır ve beyin mutlu olur. Ilk olarak kendinizi negatif şeyler düşünürken yakaladığınızda, düşüncenizi ve davranışınızı dikkat dağıtıcı başka aktivitelere doğru yönlendirin. Tekrarlayan negatif düşüncelere saplandığınızı fark ettiğinizde, düşünmeyi erteleme yoluna gidin. Mesela, “Şu an kaygılıyım, düşünmek için doğru bir vakit değil, yarın daha sakin bir halde düşünürüm” benzer biçimde düşünceyi erteleme yöntemlerini uygulayabilirsiniz. Kendinizi çaresiz ve çıkmazda hissettiğiniz durumlarda mevcut duruma pozitif yönden bakmaya çalışın, probleminin üstündeki gücünüzü sürdürün. Negatif düşüncelerle mücadelede, kendinizi tüm yönlerinizle tanımamız fazlaca önemlidir. Bilişsel çarpıtmalarınızı fark edip bunlarla baş edebilmelisiniz. Aksi halde bilişsel çarpıtmalar belli bir sıklığın, şiddetin üstünde olmaya başlarsa yavaş yavaş depresyon, ürkü atak vb. bazı psikiyatrik problemlere yol açabilir” diyor.
Nöroloji Uzmanı Dr. Meliha Aydın negatif düşüncelerle baş edebilme yollarını şu şekilde belirtiyor:
1- Dikkat dağıtacak pozitif aktiviteler bulun. Zevk aldığınız herhangi bir aktivite ile fazla düşünmeyi bırakabilirsiniz. Kimi zaman bir şeyi düşünmemeye çalışmak, onu daha da fazla düşünmenize yol açabilir. Bunu durdurmak için vücudunuzu harekete geçirin.
2- Tekrarlayan fikir döngülerine saplandığınızı fark edin. Mevcut negatif düşüncelerinizin artık üretken olmadığını kabul ederek, ilişkili negatif duyguları da durdurmaya adım atarsınız. Dikkatinizi başka yöne yönlendirin.
3- Mesele çözmeye odaklanıp, pozitif duygular yaratın. Yaşadığınız sorunlara kafa yormak yerine çözümlere odaklanmaya çalışın. Gelecekte aynı sorunların tekrarlamaması için bir hatadan neler öğrenebileceğinizi keşfedin. Bir şeyin niçin bulunduğunu sormak yerine, bu mevzuda gerçekte neler yapabileceğinize odaklanın.
4- Gerektiğinde düşünceyi erteleyin. İstenmeyen negatif bir fikir hakkında düşünmeyi ertelemek çoğu zaman yararlıdır.
5- Negatif düşüncelere yeni bir görüş açısı geliştirin. Günlük hayatınızda bazı mühim kararları vermeden ilkin bu tarz şeyleri düşünmek doğaldır. Fakat alacağınız kararları takıntılı hale getirmeye başladığınızda, negatif ve sağlıksız hale gelir. Bakış açınızı değiştirerek, koşullarınız üstünde denetim sahibi olduğunuzu kabul edin.
6- Beyninizi pozitif düşünme şekline daha yatkın hale getirin. Beyin en fazla tanıdık olduğu düşüncelere daha kolay ve süratli erişir. Bu yüzden pozitif kavramlara olan aşinalık artarsa olumsuzluğu bırakmak da kolaylaşır.
7- Negatif düşüncelerinizi tanımlayın, korkularınızı kabullenin. Bu düşüncelerin kaynağını ve niçin fena hissettirdiğini düşünün. Niçin devamlı zihninizi meşgul ediyor bunlar? Bazı şeyler kontrolünüz haricinde olacaktır. Bunu kabullenmeyi öğrenmek, negatif düşünmeyi engellemede bir yol kat edebilmenizi sağlar.
8- Bilişsel çarpıtmalarınızı fark edin. Haiz olduğunuz negatif düşüncelerin ne kadar objektif, ne kadar gerçeği yansıtıyor oluşunu sorgulayın. Bu tarz şeyleri çözümleme edebilmek, fark edebilmek ve düzenlemek gerekir.
9- Rahatlama şekilleri (Meditasyon, yoga vb.) bulun. Şimdiki anda yaşamaya odaklanma kanalıyla, düne ilişkin vakalar hakkında endişelenerek vakit harcamanın yada yarının programı hakkında endişeli hissetmenin önüne geçebilirsiniz.
