Korana virüs enfeksiyonu süratli bulaşması, fizyolojik sağlığı etkileyen yönleri ve ölümcül olabilmesi benzer biçimde biyolojik tarafıyla ön plana çıkmış, sadece vakit içinde ruh sağlığını da negatif etkilediği görülmüştür. Pandemi döneminde ruh sağlığını bozan en mühim sebebin belirsizlikler bulunduğunu kaydeden Psikiyatri Uzmanı Doktora Öğretim Üyesi Hatice Harmancı, “Hastalığın iyi mi etkilediği, kimleri etkilediği, iyi mi tedavi edileceği ve en sonunda sürecin iyi mi sonlanacağı bilinmiyordu. Meydana getirilen tahminlerin kimisi oldukca iyimserken kimisi de yıkım senaryolarını içermekteydi. Bilinmezliklerin getirmiş olduğu kaygılar ve kaygıya eklenen depresif temalar en sık görülen ruhsal yakınmalar oldu” dedi.
“Bağımlılıkların görülme oranları terfi etti”
Psikiyatristi Uzmanı Hatice Harmancı, pandemi periyodunun bilinmezliklerle beraber yaşamların da değişmiş olduğu bir dönem bulunduğunu hatırlatarak, “Bu dönem daha ilkin insanlığın deneyim etmediği bir dönemdi. Hastalığın yayılmasını önlemek için alınan tedbirlerle yeni bir seviye gündeme geldi. Tüm dünyada fizyolojik mesafe, karantina benzer biçimde kavramlar ön plana çıktı ve bu kavramlarla beraber evlerden yaşam başladı. Esnek mesai ile evlerden emek verme, çevirimiçi emek verme yada bazı iş yerlerinde tamamen kapanma gündeme geldi. Bu durum işsizlik ve bozulan ekonomik dinamikler benzer biçimde başka bir stres unsurunu ortaya çıkardı. Evde kalma bununla beraber hızlanan yaşamda yabancılaşan aile bireylerinin tekrardan birbirlerini tanımaları için bir fırsat oldu. Sadece fırsat olarak değerlendirdiğimiz bu değişken bazı ailelerde şiddetin artmasına sebep oldu. Artan sertlik ise her aile ferdinde değişik ruhsal etkilenmeleri getirdi. Bazılarında hiddet patlamaları, bazılarında depresif yakınmalar, bazılarında ise kaygı hali yada uyku bozuklukları ve tüm bunlarla baş etmek için kullanılan sağlıksız bir yöntem olarak bağımlılıkların görülme oranları terfi etti” ifadelerini kullandı.
“Ölen ferdin yakınları sıhhatli bir yas süreci yaşayamadı”
Pandemi döneminde ruh sağlığını etkileyen başka bir değişkenin de hastalığın bulaşması yada hastalığı bulaştırma kaygısı bulunduğunu vurgulayan Hatice Harmancı, “Hastalığın bulaşmasını önlemek için toplumsal temasın kesilmesi yalnızlaşmayı getirdi. Bununla birlikte devamlı dezenfektanların kullanılması, dışarı ile temas eden her nesnenin devamlı yıkanması benzer biçimde davranışların devamlı hale gelmesi hastalık kapabilme, bulaş obsesyonunu ve buna karşılık da temizlik kompulsiyonlarının daha çok görülmesine niçin oldu. Enfeksiyonu sevdiklerine bulaştırma kaygısı ile kontrolcülük ve kuşku hali belirginleşti. Hastalığı yaşayanlarda ölüm korkusu, yakını hasta olanlarda ise yakınını yitirme korkusu belirgin olarak yaşandı. Hastalık dönemlerinde ise en zorlayıcı faktörlerden birisi de yalıtım, doğrusu hastalanan kişinin yalnız bırakılması haliydi. Bundan dolayı yayılımın önlenmesi için yalnız koruyucu ekipman ile sıhhat mensupları temas edebiliyordu. Bu da hem hasta hem hasta yakını hem de sıhhat mensupları için oldukça yıpratıcı bir süreçti. Korona virüs sebepli ölümlerde başka bir travma özelliği taşımaktaydı. Cemiyet örf ve adetinden uzak cenaze törenleri sıhhat için alınan bir önlemdi sadece ölen ferdin yakınları sıhhatli bir yas süreci yaşayamadı. Bu da patolojik ve uzayan yaslara, paylaşılması zor pişmanlıklara yol açtı” şeklinde konuştu.
“Her an yeni bir sıhhat problemi yaşayabilme ihtimalimizin bulunduğunu deneyimlemiş olduk”
Pandemi periyodunun mühim stres sebeplerinden bir tanesinin de damgalanma bulunduğunu belirten Harmancı, “İlk ilkin yaşlılarla ilgili süregelen ayrışma sonrasında riskli grupların hepsine yayıldı. Damgalanma sebebiyle en oldukca zorluk çeken meslek gruplarından bir tanesi de sıhhat çalışanları oldu. Sıhhat çalışanları pek oldukca bilinmezlik ve devamlı yenilenen bir gündemle çalışmaya devam ederken, hastaların her dönemine tanık olarak travmatize olmuşlar, bununla beraber da kendilerine ve yakınlarına bulaşması mevzusunda da büyük risk almışlardı. Bu zamanda meydana getirilen pek oldukca araştırma da sıhhat personellerinde depresyon, kaygı bozuklukları, uyku bozuklukları ve travma ile ilişkili ruhsal bozuklukların görülme yüzdelerinin arttığını gösterdi. Şimdiki zamanda pandeminin bittiği resmi olarak duyuru edilmemiş sadece hastalık görülme riskinin azalmasıyla engellemeler kaldırılmıştır. Tüm dünya olarak arkamızda büyük bir kriz periyodunu bırakmış olsak da her an yeni bir sıhhat problemi yaşayabilme ihtimalimizin bulunduğunu deneyimlemiş olduk. Yeni risklerin varlığını bilmek de kaygıyı tetiklemektedir. Ruhsal dayanıklılığı artıracak her türlü uğraşı stresle baş etmeyi kolaylaştıracaktır” diye konuştu.
Yoruma kapalı.