Hanım Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Emine Zeynep Yılmaz, hanımlarda en sık görülen hormonal düzensizliklerden birisi olan Polikistik Over Sendromu’na (PCOS) ilişkin mühim uyarılarda bulunmuş oldu. Dr. Öğr. Üyesi Yılmaz, polikistik over sendromunun minik ve iyi huylu birçok kistin yumurtalıkta birikmesi olarak tanımlandığını belirterek, “Ultrason görüntüsü yumurtalıklarda, fazlaca sayıda inci kolye şeklinde dizilmiş foliküller olarak tabir edilir. Kişide en fazlaca tane düzensizliği (bilhassa uzun aralıklarla tane görme), tüylenme, sivilcelenme, kilo artışı şeklinde tesirleri mevcuttur. Uzun dönemde ise şeker hastalığı, yüksek gerilim, kısırlık, depresyon, anksiyete bozuklukları, metabolik sendrom şeklinde mühim sorunlara yol açabilir. Polikistik over sendromunun sebebi net olarak bilinmemekle beraber, genetik ve aile öyküsü mühim rol taşır. Bu hastalıkta insülin seviyesinin artışıyla beraber hormon düzensizlikleri meydana gelir. İnsülin hormonu yüksekliği, erkeklik hormonlarında da yüksekliğe sebep olur. Yükselmiş olan erkeklik hormonları (androjen) vücutta yumurtlamayı bozar. Bu sebeple tane düzensizliği, tane görememe ve çocuk sahibi olamama şeklinde sonuçlara neden olur” diye konuştu.
“Her hanımda emareler farklıdır”
PCOS belirtilerinin her hanımda değişik görüldüğüne dikkati çeken Dr. Öğr. Üyesi Yılmaz, şöyleki devam etti: “Düzgüsel şartlarda tane başlama yıllarını takiben ilk 3 yıl tane düzensizliği olması normaldir. Düzgüsel tane döngüsü, tane günlerini de içerecek şekilde 21-35 günde bir olur ve bu sürelerin dışındaki sık yada uzun devam eden tane gecikmeleri anormal olarak kabul edilir. Bu sendromda genel anlamda tane araları fazlaca uzar. Tüylenme artışı olarak da adam tipi kıllanma önemlidir, ki bu kıllanma türü, orta hat kıllarında görülür. Çene altı, yüz, göğüs arası, karın ve sırtta sert kıllar PCOS’a bağlı olabilir. Ek olarak sivilcelenme, saç dökülmesi (gene adam tipli), karın bölgesinde yağlanma, boyun, kol, göğüs yada uylukta kalınlaşmış deri bölgeleri görülebilir. Bir kişide ultrasonda polikistik over görünümü kişiye direkt PCOS tanısı koydurmaz. Bu fazlaca mühim bir husustur. Kişide ultrason görüntüsü ile beraber tane düzensizliği yada kıllanma, akne, aşırı kiloluluk şeklinde belirtilerden birinin de eşlik etmesi polikistik over sendromu tanısında ehemmiyet taşır. Gene aynı şekilde hastalık, her hanımda aynı emare ve aynı rahatsızlıklara sebep olmaz. Bundan dolayı tanıyı alan kişilerde şikayete yönelik tedavi yapılması gerekir. Her polikistik over sendromunda kısırlık, aşırı kiloluluk, tüylenme görülmeyebilir.”
“Yüzde 5 kilo kaybı bile yumurtlamayı başlatabilir”
Dr. Öğr. Üyesi Yılmaz, PCOS’un şikayete yönelik tedavi gerektirdiğine değinerek, şu detayları verdi: “Tanı almış her kişide olması ihtiyaç duyulan ne olursa olsun iyi bir beslenme seçimi ve tertipli spordur. Tedavinin başlangıcında sıhhatli bir kiloda olmak, spor yapmak, insülin seviyelerinin düşürülmesi, sigara ve alkolden uzak durmak gelir. Tane düzensizliği tedavisinde zayıflama fazlaca büyük rol oynar. Yüzde 5 kilo kaybı bile yumurtlamayı başlatır ve bu sayede çocuk istemi olan hastalarda büyük yarar sağlar. Tane düzensizliği, kıllanma, akne şeklinde durumlarda tabip eğer uygun görürse doğum denetim hapı başlayabilir ki, bu hapların erkeklik hormonunu düşürerek polikistik over sendromuna bağlı vücuttaki kıllanma akne şeklinde koşulları da düzeltmekle beraber, yumurtalık fonksiyonlarını düzenlemiş olduğu için çocuk olmasını da kolaylaştırır. Eğer doğum denetim hapı kullanılamıyorsa, ayın belirli günleri kullanılabilen tane düzenleyicileri de mevcuttur. Bilhassa obez hastalarda daha fazlaca olan kısırlık problemi, demin de ifade edilmiş olduğu şeklinde en başta zayıflama ile çözülebilir. Ek olarak yumurtlamayı kolaylaştıran, yumurtaların büyümesini elde eden bazı ilaçlar tabip kontrolünde kullanılabilinir. Eğer ağızdan ilaçlarla yumurtlama elde edilemezse, iğne yöntemine geçilebilir. Yumurta elde edilince aşılama ve gene başarısızlık meydana gelirse tüp bebek yöntemi gerekebilir.”
