Son günlerde medyada sık çıkan ölümcül Beta enfeksiyonlarının sebebi iyi bilinmemektedir. Mikrobun kendini değiştirdiği yada daha bulaşıcı hale geldiği kanıtlanmamıştır. Daha evvelde de dönem dönem salgın şeklinde sıklığı artan enfeksiyonun bu dönem daha yaygın olması ve ağır tabloların gündeme gelmesi Covid 19 pandemisindeki kapanma sonrası açılmayla beraber sık görülen öteki viral enfeksiyonların vücut direncini düşürmesi olabileceği öne sürülmektedir. Günümüzde de mikrop kendini en sık bademcik iltihabı şeklinde göstermekte ve antibiyotiklere hala oldukca iyi yanıt vermektedir.
Strep A iyi mi bulaşır?
Hasta kişilerden hapşırık ve öksürükle yada konuşurken yayılan damlacıkların sıhhatli kişilerin ağız ve burnundan girmesiyle bulaşır. Bu damlacıklarla kirlenmiş objelerin (tabak, bardak, kaşık, mendil, oyuncak benzer biçimde) ağız ve burna temasıyla bulaşabilir. Yakın temas, hasta birini öpmek gene bulaşma açısından oldukca risklidir. Nadiren de ciltteki yara ve kesiklerden bulaşabilir. Mikrop alındıktan 2-5 gün sonrasında emareler adım atar.
Emareler nedir?
Boğaz ağrısı, ateş, uzunlukta şişmiş lenf bezleri, iştahsızlık ana belirtileridir. Baş ağrısı, karın ağrısı ve kusma da görülebilir. Burun akıntısı, burun tıkanıklığı, öksürük beklenmez, bu emareler daha oldukca virüs enfeksiyonlarında görülür. Boğaz iltihaplarının %20’si bu mikrop tarafınca oluşur. Sıhhatli kişiler hastalanmadan boğazlarında bu mikrobu taşıyıcı olarak da bulundurabilirler. Bu kişilerde hastalık emaresi yoksa, tedavi gerekmez. Yüksek ateşle beraber, parlak kırmızı, şişmiş bademcikler, kimi zaman üstünde beyaz irin odakları, yumuşak damakta kızarık noktalar, dilde çilek benzer biçimde görüntü muayene bulgularıdır. Kızıl hastalığında ciltte parlak kırmızı zımpara kağıdı benzer biçimde yaygın bir döküntü de görülür. Bu mikroba bağlı cilt yaralarında ise, bal rengi kabuklanma icra eden, etrafı kızarık cilt lezyonları olur. Eğer bu kızarıklık oldukca yaygınsa, “sellülit” adını alır, mikrop kana karıştığında oldukca süratli şok tablosu görülebilir, bu tablo ölümcül olabilir. Sadece, oldukca ender görülür.
Tanı iyi mi konulur?
Yüksek ateşle tipik boğaz bulguları görüldüğünde klinik olarak tanı konulabileceği benzer biçimde, boğazdan pamuklu çubukla sürüntü alınarak, süratli testle derhal 1-2 saatte yada kültür yöntemiyle 2-3 günde de tanı konulabilir. %100 kati olan tanı yöntemi kültür olmakla beraber, süratli netice verdiği için güvenilirliği neredeyse %90’larda olan süratli testler de sıkla tercih edilir.
Tedavisi nedir?
“Tonsillit” denilen bademcik iltihabının tedavisinde kesinlikle 10 gün ağızdan antibiyotik yada tek doz kas içi depo penisilin enjeksiyonu gerekir. Antibiyotik kullanılmadığında ateş kendiliğinden birkaç günde düşebilir fakat sonradan kalp yada böbrekleri etkileyecek ciddi rahatsızlıklara sebep olabilir. “Kalp romatizması” da denilen durum bilhassa 3-18 yaş arası çocuklarda görülebilir. Antibiyotik uygun şekilde ve sürede kullandığında bu şekilde bir risk kalmaz.
Antibiyotik başlandıktan 1 gün sonrasında bulaştırıcılık son bulur. Antibiyotik tedavisine iyi yanıt verir, komplikasyonlar nadirdir. Ateş 24 saat, boğaz ağrısı 48 saat sonrasında kaybolur. Ateş için 39 derecenin üstüne çıktığında parasetamol yada ibuprofen, boğaz ağrısı için de ılık sıvılar ve yumuşak rejim önerilir. Hastalığın aşısı yoktur. Bilhassa bademcik iltihabı tekrarlayabilir. Ender görülen sellülit yada şok durumlarında kesinlikle hastanede, süratli ve ağır tedaviler gerekir.
Iyi mi korunmak gerekir?
Bilhassa kapalı, kalabalık ortamlarda bulaşan bu mikroptan korunmak için;
• Hasta ve alev ateş kişilere oldukca yaklaşmamak,
• Ortak bardak, kap, kaşık kullanmamak,
• Ufaklıklara hapşırıp öksürürken ağız ve burnun tek kullanımlık mendille yada yoksa kolun iç yüzüyle kapatılmasını öğretmek,
•Sık el yıkamak,
• Kapalı ortamları sık havalandırmak ve
• Yuvalarda oyuncakları sık temizlemek, alınacak önlemlerdir.
Hastalığın sonrasında gelişebilecek kalp romatizması benzer biçimde durumlardan korunmak için de, hasta iyileşse bile ağızdan antibiyotik tedavisini 10 güne tamamlamak oldukca önemlidir.
