Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Uzm. Dr. Nurten Korkmaz, osteoporoz hastalığına ilişkin bilgiler verdi. Uzm. Dr. Korkmaz, osteoporoz hastalığı ve buna bağlı komplikasyonların hem bireylerin yaşam standardını negatif etkilediğini hem de ülkelerin ekonomileri üstüne ciddi bir yük oluşturduğunu söylemiş oldu.
Uzm. Dr. Korkmaz, “Osteoporoz (Kemik erimesi); düşük kemik hacmi ve kemik dokusunun mikro yapısının bozulması sonucu kemik kırılganlığının ve kırık riskinin artması ile karakterize sistemik bir kemik hastalığıdır. Kırık oluşana kadar sessiz bir hastalık olarak da kalabilen osteoporozda, erken tanı ile özürlülük ve ölümü azaltmak mümkündür” dedi.
“Kemik erimesi sessiz bir hastalıktır”
Kemik erimesine bağlı komplikasyonların erken tanı ve tedavisinin giderek ehemmiyet kazanacağı söyleyen Uzm. Dr. Korkmaz, “Dünyada 200 milyonu aşkın hanımda osteoporoz görülmektedir. Çoğu zaman menopoz sonrası hanımefendileri etkilediği malum osteoporoz erkekleri de etkilemektedir. Osteoporoz, bayanların yüzde 30-50’si, adamların de yüzde 15-30’unda görülmektedir. Etnik gruplara gore oldukca farklılık göstermeyen osteoporozun Avrupalılar ve Şimal Amerikalılarda görülme oranı yüzde 10-15 iken Asyalılarda prevelansı daha yüksektir. Vücut boyutu dikkate alındığında adamların kemikleri bayanlara gore daha iri ve güçlüdür. Bundan dolayı erkeklerde daha azca kırık görülür. Kemik gücü bir tek kemik mineral yoğunluğuna bağlı değildir. Kemiğin boyutu, kalitesi ve öteki bileşenleri de önemlidir” ifadelerini kullandı.
Uzm. Dr. Korkmaz; kemik erimesinde kırıklara yol açan en mühim etkenin kemik mineral yoğunluğu bulunduğunu belirterek; kas zayıflığı, düşme-travma durumlarının da öteki mühim etkenler içinde yer aldığını aktardı. Uzm. Dr. Korkmaz, “Kemik erimesi oluşumunda genetik faktörler ve çevresel etkilerin beraber rol oynadığı oldukca faktörlü hastalıklar grubunda kabul edilmektedir. Fazlaca faktörlü hastalıklarda, populasyonlarda kantitatif fenotip değişimleri, genotipin çevreyle etkileşimiyle ortaya çıkmaktadır” dedi.
“Kırıklar semptom göstermiyor”
Osteoporozun en mühim klinik bulgusu olan kırıkların çoğunlukla omurlarda, kalçada ve ön kolda bulunduğunu belirten Uzm. Dr. Korkmaz, “Omurga kırıkları çoğunlukla semptomsuz oldukları için direkt grafilerde tesadüfen saptanırlar. Çoğu zaman spontan olarak ya da hapşırma, öksürme benzer biçimde göğüs içi basıncı artıran düşük enerjili bir travma sonucu meydana gelirler. Kırıklar, bazı hastalarda sırt ve bel ağrısının yanı sıra boyda kısalma ve kambur postür bozukluğuna da niçin olabilir. Kemik erimesine bağlı kamburluk (kifoz), skolyoz hastalarında olduğu benzer biçimde, göğüs kafesinde bazı değişikler oluşturarak solunum fonksiyon bozukluğuna yol açması ihtimaldir. Dünya Sıhhat Örgütü; Osteoporoz’u ilk olarak Tip I ve II olarak sınıflandırılmıştır. Bu sınıflandırmada Tip I düzgüsel süreçteki menopoz ile ilişkili, östrojen hormonunun eksikliğine bağlı olarak gelişen ve artmış süngerimsi kemik kaybı ile karakterize bir durumken, Tip II ilerleyen yaş ile ilişkili ve bilhassa dış kemikle birlikte süngerimsi kemiğin de etkilendiği, kalsiyum, D vitamini ve parathormon ile ilişkili mekanizmaların ön planda tutulduğu bir durum olarak tanımlanmıştır” açıklamalarında bulunmuş oldu.
“Risk faktörlerini göz ardı etmeyin”
Kemik erimesinin sınıflandırması altta yatan nedene gore de yapıldığının altını çizen Uzm. Dr. Korkmaz, “Osteoporozun ortaya çıkmasına niçin olabilecek bir niçin bulunmuyorsa birincil osteoporoz, pulmoner (hiper gerilim), endokrin, romatolojik, gastrointestinal ve fena huylu hastalıklara, kullanılan ilaçlara ya da immobilizasyon (hareketi sınırlandırılmış), alkol, sigara benzer biçimde belirlenmiş nedenlere bağlı oluşuyorsa ikincil olarak tanımlanabilir. Klinisyenlerin en uygun tedaviyi seçiminin; hastanın medikal öyküsü, kırık varlığı, daha ilkin uygulanan tedaviler, risk-yarar oranları, hastanın halen öteki hastalıklarına yönelik olarak uygulanmakta olan tedavileri temel alınarak yapılıyor. Vatanımızda Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon uzman hekimlerinin medikal tedavi tercihlerine bakıldığında hem birincil hem de ikincil kemik erimesi olan hastalarda öncelikli tedavi seçeneği olarak vitamin D ve kalsiyumun kullanılıyor.
Uzmanlardan kemik erimesinden korunma önerileri
Uzm. Dr. Korkmaz, sözlerini şu şekilde tamamladı: “Osteoporoz’da ilaç tedavilerinin yanı sıra egzersizin de oldukca önemi vardır. Bilhassa yük verici egzersizlerden olan haftada beş gün yarım saatlik adım atma oldukca etkilidir. Bunun haricinde sırtta kamburlaşmayı engellemiş olan postür egzersizleri de yapılmalıdır. Gene hafifçe ağırlıklarla kaslarda tonusu ve gücü arttıran güçlendirme egzersizler de osteoporozdan korumada etkilidir.”
