Yumurta hakkında çelişki nereden doğuyor?
Yumurtanın sağlığa negatif etkisine olan inanç, doymuş yağ ve kolesterolle ilgili çalışmalara paralel gelişti. 70’li yıllarda diyetteki doymuş yağ ve kolesterolün damar tıkanıklığı yaparak kalp-damar hastalıklarını arttırdığına dair emek harcamalar çıktı ve tavsiye edilen günlük total kolesterol tüketim limiti 300 mg. olarak belirlendi. Tek bir orta boy yumurtada ise ortalama 200 mg. kolesterol bulunduğunu düşünürsek yumurtanın bu tarihte sağlıksız bir besin olarak topluma gösterilmesi oldukca şaşırtıcı olmadı.
Buna karşın bilim araştırmalara devam etti ve 2000’li yıllara geldiğimizde ilk olarak damar tıkanıklığını başlatan ve sürdüren faktörün kolesterol değil kronik inflamasyon olduğu anlaşıldı Kolesterol sadece bu inflamasyon sebebi ile bir risk faktörü haline geliyordu. Sonrasında yiyeceklerden alınan kolesterole gore vücudun kendi kolesterol üretim miktarını değiştirdiği fark edildi. Doğrusu biz rejimle daha oldukca kolesterol tüketirsek vücut kendi kolesterol üretimini azaltıp denge kurmaya çalışıyordu. Bu iki gelişme yardımıyla kolesterol ve doymuş yağ, dolayısıyla yumurta yeme mevzusundaki korkumuz birazcık azaldı.
Günümüzde ise besin üretimine olan güvensizlik yumurta mevzusuna yeni endişeler ekledi. Tavukların büyütülme şekilleri sebebiyle pek oldukca şahıs yumurta tüketiminden çekiniyor, organik yada özgür gezen tavuğun yumurtasını tüketmek istiyor. Bu tip yumurtaya erişimin daha zor olması ise yumurta tüketimini azaltıyor.
Tüm bu bakış açılarını göz önünde bulundurursak yumurta sıhhatli mıdır?
Yumurta, kalp-damar sağlığı iyi olan ve bu sebeple rejimden alınan kolesterolün bir risk yaratmadığı kişilerde gıda içinde ne olduğu yüksek, dolayısıyla sıhhatli kahvaltı opsiyonları arasındadır. Buna karşın yumurtayı tek başına değil, gün içinde tükettiğimiz öteki tüm yiyeceklerle birlikte diyetimizin bir parçası olarak görmeliyiz. Mesela kahvaltıda 2-3 yumurta, işlenmiş et, beyaz ekmek ve şekerli çay tüketiyorsak güne sağlıklız bir öğünle başlıyoruz anlamına gelir. Yeşillikli bir yumurtadan omlet, zeytin, domates ve salatalık ise sıhhatli bir öğün yapar. Hiçbir gıdanın tek başına sağlığımızı tamamen negatif yada tamamen negatif etkileyemeyeceği unutmamalıdır. Bu yumurta için bilhassa mühim, bundan dolayı bir çok vakit yumurta tek başına yenen bir yiyecek değildir.
Bir başka mühim mevzu da, yumurtanın dünyada en oldukca görülen sekiz alerjenden biri olması. Yumurta yediğiniz günler halsizlik, kaşıntı, karın ağrısı şeklinde semptomlar yaşıyorsanız yumurtaya hassasiyetiniz olabilir. Bu durumda yumurta sizin için sıhhatli bir yiyecek olarak düşünülemez.
Tavsiye edilen minimum yada maksimum yumurta tüketimi var mıdır?
Minimum yoktur. Diyetinizde asla yumurta tüketmeyebilirsiniz. Bu sizin gıda eksikliği yaşayacağınız anlamına gelmez. Yumurtadan alacağınız makro ve mikrobesinleri başka bir hayvansal gıdadan yada bitkisel besin kombinasyonlarından alabilirsiniz. Maksimum tüketim ise kişiye özeldir. Sporcular bir yumurtanın üstüne çıkabilir. Genel olarak sıhhatli ve ağır spor yapmayan kişilerin günlük averaj bir yumurtayı geçmemelerini tavsiye ederim. Beslenmede çeşitlilik için tek bir gıdanın porsiyonunu arttırmamak yada her gün tüketmemek önemlidir.
Beyazı mı sarısı mı?
Yumurtanın beyazıyla sarısı düşünülenin aksine aynı oranda protein ihtiva eder. Her ikisinde de 3-4 gram protein vardır ve 1 yumurta toplam 7-8 gram proteine haizdir. Bunun yanında A, D ve E ve B vitaminleri yumurtanın sarısında toplanmıştır. Mineraller ve kolin açısından da yumurtanın sarısı beyazına gore daha zengindir. Bu şekilde düşündüğümüzde yumurtanın sarısı beyazından daha varlıklı bir gıda içeriğine haizdir. Kolesterolün bir risk faktörü olmadığı kişiler yumurtanın hem beyazını hem sarısını rahatça tüketebilir.
Gene aynı noktaya geldiğimizi belirtmek isterim; tek başına her insana iyi yada fena gelen bir gıda öğesi yok. Tükettiğimiz miktar da öteki tüm besinlerde olduğu şeklinde bir başka mühim nokta.
Sıhhatli, dengeli ve bilimin ışında kalınca…
