Bilim insanları şok ediyor: Patates böcekleri obeziteye çare olacak mı?
AÜ Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Sorumlusu. Doktor Umut Toprak ve ekibinin çalışması dünyanın en prestijli bilimsel dergileri arasında yer alan “Proceedings of the National Academy of Sciences” dergisinde yayımlandı. Araştırma sonuçlarına ilişkin açıklamalarda bulunan Toprak, Molen’de 2014 yılından bu yana böcekler üzerinde çalıştığını söyledi.
Karaciğer yağlanması, obezite ve diyabet gibi pek çok insanı etkileyen hastalıklardan sağlık sorunlarına dikkat çeken Toprak, bu hastalıkların tedavisinin ve fare, sıçan ve sirke modellerinin model olarak anlaşılmasına dikkat çekti.
Bu canlıların, yağ birikimi ve yanma özelliklerinin herhangi bir moleküle uygulanarak reaksiyon ve durum tespiti yapıldığını belirten Toprak, son çalışmasında temel gen susturma teknolojisinin patates böceği için çok uygun araştırma yapmayı tercih ettiğini söyledi.
“Patates böceği 6 ay yemeden içmeden geçirir, kışı ise yeraltında geçirir”
Prof. Dr. Toprak, patates böceğinin kışın da yaşayan bir canlı olduğunu belirterek, şöyle devam etti:
“Patates böceğinin önemli bir noktasından hareket ettik ve kış uykusu dediğimiz bu canlılar kış uykusuna yattı. Patates böceği yaklaşık 6 ay boyunca kışı yemeden içmeden geçirdi” sorusunu sorduk. Acaba bu canlılar 6 ayı bu süreci nasıl geçirebilirler? Sonuç olarak özellikle bu işlem öncesi biriken yağların deneyim ve aşılmadaki ana enerji kaynağı olduğunu tespit ettik.
Daha sonra analizlerimiz, lipit metabolizmasıyla ilişkili genlerin çoğunun insanlarda olduğu gibi var olduğunu gösterdi. Buradan yola çıkarak insanların karaciğer yağlanması, obezite gibi hastalıklara yakalanmaları nedeniyle lipit yakma noktasında pek başarılı olamadıklarını araştırmaya başladık. Bu böcekler önceden birikmiş lipitleri başarılı bir şekilde yakarak bunu nasıl başarıyorlar? Patates böceği çalışmamız bu bakımdan gerçekten iyi bir iş çıkardı.
“Gıdaların şeker içeriği, yağlamada dikkate alınması gereken bir parametre”
Prof. Dr. Umut Toprak, patates böceklerindeki şeker-yağ ilişkisini araştıran çalışmada bir diğer önemli bulguyu bildirdi. İlk bilgilerin patates böceğinde birikmiş yağlara sahip olup olmadığı sorusunu gündeme getiren çalışmalar, böceklerin yiyeceklerdeki yağlar ve şekerden alınan yağları olduğunu söyledi.
Patates böceklerinin patates bitkisinin yapraklarından beslendiklerini gözlemleyerek, çok yoğun miktarda şeker aldıklarını gözlemleyerek, “Bu şeker, bu yoğun miktardaki lipit kullanımını ve üretimini kullanır. Dolayısıyla buradan veya diğer memeli modellerinden gelecek sonuç şu şekilde olabilir:” şeker sentezinde şeker kaynağı olarak kullanılır.
“Bu genlerin çalışmasıyla yağlar kışın biriktirilip yakılabiliyor”
Prof. Dr. Toprak, genellikle kış mevsiminde insanların yağ oranlarının artmasından dolayı kilo problemi yaşadıklarını kaydetti. Ancak birçok canlı grubunda bu yağlanmanın “hayatta kalma mücadelesi” anlamına geldiğini belirten Toprak, “Bunu patates böceğinde gösterdik. Patates böceği, sonbaharda ışık ve şiddetin azalmasına ve miktarına bağlı olarak yağlama yapar.” değil Bu bir tesadüf.
“Obezite gibi hastalıkların arka planını anlamak açısından önemli”
Patates böceğinin potansiyelinin çok yüksek olduğunu vurgulayan Toprak, böceklerin yağ biriktirme ve yağ yakma mekanizmalarını anlamanın, karaciğer yağlanması ve obezite gibi sağlık sorunlarının çözümünde veya bu hastalıkların biyokimyasal arka planının anlaşılmasında çok önemli olduğunu vurguladı. Toprak, patates böceğinin yağlanması konusunda bir nevi “fabrika ayarları” değerlendirmesi, şöyle devam ediyor:
“Özellikle yağ yakma mekanizmalarında rol oynayan bazı anahtar genler var, bunlardan en önemlisi glukagondur. Bu anlamda benzer bir peptitin yağlamayı azaltacağını gösteren bu çalışmalar, bu tür verilerin sonucunu göstermesi açısından büyük avantaj sağlayacaktır.
